ΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΧΑΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΙΕΡΩΣΥΝΗΣ

ΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΧΑΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΙΕΡΩΣΥΝΗΣ 

του αρχιμ.Χρυσόστομου Μαϊδώνη - Πρωτοσύγκελλου Ι.Μ.Ἱερισσού

Οἱ χρι­στια­νοί ἀ­πο­τε­λοῦν «Βα­σί­λει­ον ἱ­ε­ρά­τευ­μα», βα­σι­λι­κό καί ἱ­ε­ρα­τι­κό γέ­νος. Ὅ­μως ὑ­πάρ­χει στήν Ἐκ­κλη­σί­α εἰ­δι­κή ἱ­ε­ρω­σύ­νη; Πῶς ἔ­χει τό θέ­μα στήν Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη, πού ἀ­πο­τε­λεῖ «σκιά τῶν μελ­λόν­των» καί ποί­α ἡ ἐκ­πλή­ρω­ση στήν Και­νή Δι­α­θή­κη; Ποι­ά εἶ­ναι τά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά γνω­ρί­σμα­τα τῆς νέ­ας ἱ­ε­ρω­σύ­νης; Σ’ αὐ­τά τά ἐ­ρω­τή­μα­τα θά ἀ­παν­τή­σου­με σ’ αὐ­τό τό κε­φά­λαι­ο.

α) Στήν Παλαιά Διαθήκη

Ὁ ὅ­ρος βα­σί­λει­ο ἱ­ε­ρά­τευ­μα δέν ἐμ­πο­δί­ζει τήν ὕ­παρ­ξη εἰ­δι­κῆς ἱ­ε­ρω­σύ­νης. Τοῦ­το κα­τα­νο­οῦ­με ὅ­ταν ἀ­να­λο­γι­σθοῦ­με πώς ὁ Θε­ός ἐ­ξέ­λε­ξε τόν Ἰσ­ρα­ήλ ἀ­πό ὅ­λα τά ἄλ­λα ἔ­θνη, γιά νά εἶ­ναι «βα­σί­λει­ον ἱ­ε­ρά­τευ­μα, ἔ­θνος ἅ­γιον» Ἐ­ξοδ. ι­θ' 5-6. Δευ­τερ. ι­δ' 2, κστ' 19), χω­ρίς αὐ­τό νά ση­μαί­νει πώς δέν ὑ­πῆρ­χε καί ἰ­δι­αί­τε­ρη ἱ­ε­ρα­τι­κή τά­ξη, στήν ὁ­ποί­α νά εἶ­χε ἀ­να­τε­θεῖ ἰ­δι­αί­τε­ρη ἱ­ε­ρα­τι­κή δι­α­κο­νί­α.

Σ’ αὐ­τή τήν ἱ­ε­ρα­τι­κή τά­ξη ἀ­νῆ­κε ὁ Ἀ­α­ρών καί οἱ γυι­οί του, τούς ὁ­ποί­ους κα­θι­έ­ρω­σε ὁ Μω­υ­σῆς χύ­νον­τας στήν κε­φα­λή τους ἀ­πό τό «ἔ­λαι­ο τῆς χρί­σε­ως», ἀ­φοῦ προ­η­γου­μέ­νως τούς ἔ­λου­σε μέ νε­ρό, καί τούς ἔν­δυ­σε τίς ἱ­ε­ρα­τι­κές στο­λές (Ἐ­ξοδ. κη' 1. 37-39, κθ' 9, λ ’ 30, μ' 11-13. Λευ­ϊτ. η' 1-13). Στήν Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη κα­θι­ε­ρώ­θη­κε καί ἡ τά­ξη τῶν λευ­ι­τῶν, στούς ὁ­ποί­ους ἀ­να­τέ­θη­κε κα­τώ­τε­ρη δι­α­κο­νί­α (Ἀ­ριθ. η' 5-26).

Κα­νέ­νας δέν εἶ­χε δι­καί­ω­μα νά πα­ρα­βιά­σει τήν τά­ξη πού ἔ­θε­σε ὁ ἴ­διος ὁ Θε­ός· ὅ­ποι­ος τό ἔ­κα­νε ἐ­τι­μω­ρεῖ­το πα­ρα­δειγ­μα­τι­κά:

Ὁ Κο­ρέ δέν ἀ­νῆ­κε στή φυ­λή τοῦ Λευ­ΐ× δέν εἶ­χε τή με­γά­λη τι­μή νά προ­σφέ­ρει ἱ­ε­ρή ὑ­πη­ρε­σί­α στή σκη­νή τοῦ Κυ­ρί­ου (Ἀ­ριθ. η' 22). Ὅ­μως ἠ­θέ­λη­σε νά ἰ­δι­ο­ποι­η­θεῖ τήν ἱ­ε­ρα­τι­κή ἐ­ξου­σί­α· ἐ­πα­νε­στά­τη­σε ἐ­ναν­τί­ον του Μω­υ­σῆ καί τοῦ Ἀ­α­ρών. «Πάν­τες ἅ­γιοι καί ἐν αὐ­τοῖς Κύ­ριος» ὅ­λοι εἶ­ναι ἅ­γιοι, ἔ­λε­γε στόν Μω­υ­σῆ καί στόν Ἀ­α­ρών, «δια­τί κα­τα­νί­στα­σθε ἐ­πί τήν συ­να­γω­γήν Κυ­ρί­ου», για­τί λοι­πόν ὑ­ψώ­νε­τε τόν ἑ­αυ­τό σας ὑ­πε­ρά­νω ἀ­πό τό λα­ό τοῦ Κυ­ρί­ου, (Ἀ­ριθ. στ' 3).

Ὁ Μω­υ­σῆς προ­σπά­θη­σε νά ἐ­πα­να­φέ­ρει τόν Κο­ρέ, ὑ­πο­γραμ­μί­ζον­τας πώς ὁ ἴ­διος ὁ Θε­ός ἐ­κλέ­γει τούς ἱ­ε­ρεῖς (Ἀ­ριθ. ι­στ' 5-11, πρβλ. Λευ­ϊτ. η' 1 ἑξ.) καί το­νί­ζον­τας πῶς ἡ συ­νω­μο­σί­α του δέν ἐ­στρέ­φε­το ἐ­ναν­τί­ον ἀν­θρώ­πων, ἀλ­λά ἐ­ναν­τί­ον τοῦ ἴ­διου τοῦ Θε­οῦ: «Τί εἶ­ναι ὁ Ἀ­α­ρών, ἐ­ναν­τί­ον τοῦ ὁ­ποί­ου σεῖς γογ­γύ­ζε­τε;» (Ἀ­ριθ. ι­στ' 11), δέν εἶ­ναι αὐ­τός, τόν ὁ­ποῖ­ο ἐ­ξέ­λε­ξε ὁ Θε­ός;

Ἡ τι­μω­ρί­α τῶν στα­σια­στῶν καί σφε­τε­ρι­στῶν τῆς ἱ­ε­ρα­τι­κῆς ἐ­ξου­σί­ας ἦ­ταν πα­ρα­δειγ­μα­τι­κή: «Ἐ­σχί­σθη ἡ γῆ κά­τω ἀ­πό τά πό­δια τους, ἄ­νοι­ξε ἡ γῆ καί τούς κα­τά­πι­ε, ἐ­κεί­νους καί τίς οἰ­κο­γέ­νει­ές τους καί ὅ­λους ἐ­κεί­νους πού ἦ­σαν μα­ζί μέ τόν Κο­ρέ, μα­ζί καί τά ζῷ­α τους· καί αὐ­τοί καί ὅ­σοι ἦ­σαν μέ τό μέ­ρος τους κα­τέ­βη­καν ζων­τα­νοί στόν Ἅ­δη καί τούς σκέ­πα­σε ἡ γῆ καί ἐ­χά­θη­σαν ἀ­πό τό μέ­σο τῆς συ­να­γω­γῆς τοῦ λα­οῦ» (Ἀ­ριθ. ι­στ' 31-33, πρβλ. ι­ζ' 16- 28. Σοφ. Σειρ. με' 6-22).

Πα­ρό­μοι­α συμ­βαί­νουν καί στόν βα­σι­λέ­α Ὀ­ζί­α. Ἐ­πε­χεί­ρη­σε νά σφε­τε­ρι­σθεῖ τήν ἱ­ε­ρα­τι­κή ἐ­ξου­σί­α. Ἡ τι­μω­ρί­α του ἦ­ταν ἐ­πί­σης πα­ρα­δειγ­μα­τι­κή: Ἀ­μέ­σως ἐμ­φα­νί­σθη­κε λέ­πρα στό μέ­τω­πό του καί ἔ­μει­νε λε­πρός μέ­χρι πού πέ­θα­νε (Β' Πα­ραλ. κστ' 16-21, πρβλ. Α' Πα­ραλ. ι­γ' 9-10).

Ὑ­πάρ­χει λοι­πόν στήν Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη εἰ­δι­κή ἱ­ε­ρο­σύ­νη, πα­ράλ­λη­λα μέ τή γε­νι­κή ἱ­ε­ρω­σύ­νη ὁ­λό­κλη­ρου τοῦ λα­οῦ Ἰσ­ρα­ηλ.

β) Ἱερωσύνη κατά τήν τάξη Μελχισεδέκ

Στήν Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη ὁ Χρι­στός χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται ὡς ἱ­ε­ρέ­ας «κα­τά τήν τά­ξιν Μελ­χι­σε­δέκ», πού ἦ­ταν βα­σι­λέ­ας τῆς Σα­λήμ καί «ἱ­ε­ρεύς τοῦ Θε­οῦ τοῦ Ὑ­ψί­στου» (Ψαλμ. ρθ' 4. Γέν. ι­δ' 18). Ἡ Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη δέν μᾶς γνω­ρί­ζει τόν Πα­τέ­ρα ἤ τήν μη­τέ­ρα τοῦ Μελ­χι­σε­δέκ, οὔ­τε τή γε­νε­α­λο­γί­α του, γιά νά εἶ­ναι «ἐ­ξω­μοι­ω­μέ­νος πρός τόν Υἱ­όν τοῦ Θε­οῦ», καί νά μέ­νει «ἱ­ε­ρεύς εἰς τό δι­η­νε­κές», δη­λα­δή γιά πάν­τα (Ἑ­βρ. ζ' 3).

Ὁ Ἀ­βρα­άμ ἦ­ταν ἄν­θρω­πος τῶν ὑ­πο­σχέ­σε­ων τοῦ Θε­οῦ. Καί ὅ­μως, δέν εὐ­λο­γεῖ ἐ­κεῖ­νος τόν Μελ­χι­σε­δέκ, ἀλ­λά εὐ­λο­γεῖ­ται ἀ­πό αὐ­τόν (Γέν. ι­δ' 19) καί ὁ Ἀ­βρα­άμ τοῦ προ­σφέ­ρει τό δέ­κα­το ἀ­πό τά λά­φυ­ρα πού εἶ­χε κυ­ρι­εύ­σει (Γέν. ι­δ' 20). Μέ αὐ­τό τόν τρό­πο ὁ Ἀ­βρα­άμ, ὁ γε­νάρ­χης τοῦ ἱ­ε­ρα­τι­κοῦ γέ­νους κα­τά τήν τά­ξη τοῦ Ἀ­α­ρών, ἀ­να­γνω­ρί­ζει τή μο­να­δι­κό­τη­τα τῆς ἱ­ε­ρω­σύ­νης τοῦ Μελ­χι­σε­δέκ (Δεύτ. Ἰ­δ' 22-23)· «ἀ­ναν­τιρ­ρή­τως τό μι­κρό­τε­ρον εὐ­λο­γεῖ­ται ἀ­πό τό με­γα­λύ­τε­ρον» (Ἑ­βρ. ζ' 7).

Ὅ­πως ὁ Μελ­χι­σε­δέκ, ἔ­τσι καί ὁ Χρι­στός, δέν ἦ­ταν ἱ­ε­ρέ­ας κα­τά τήν τά­ξη τοῦ Ἀ­α­ρών δέν κα­τα­γό­ταν ἀ­πό τή φυ­λή τοῦ Λευ­ΐ. «Ἀ­νῆ­κε σέ ἄλ­λη φυ­λή, ἀ­πό τήν ὁ­ποί­α δέν ἔ­χει κα­νέ­νας ὑ­πη­ρε­τή­σει τό θυ­σι­α­στή­ριο, για­τί εἶ­ναι φα­νε­ρό πώς ὁ Κύ­ριός μας προ­ῆλ­θε ἀ­πό τή φυ­λή τοῦ Ἰ­ού­δα, στήν ὁ­ποί­α ὁ Μω­υ­σῆς δέν εἶ­πε τί­πο­τα γιά ἱ­ε­ρω­σύ­νη» (Ἑ­βρ. ζ' 13-14). Δέν μπο­ρεῖ λοι­πόν νά συγ­κα­τα­λε­χθεῖ με­τα­ξύ τῶν ἱ­ε­ρέ­ων τῆς Πα­λαι­ᾶς Δι­α­θή­κης· εἶ­ναι ἱ­ε­ρέ­ας ἄλ­λης, «κρείτ­το­νος», δη­λα­δή ἀ­νώ­τε­ρης Δι­α­θή­κης (Ἑ­βρ. η' 22).

γ) Μο­να­δι­κός ἱ­ε­ρέ­ας

Ὑ­πάρ­χει βα­σι­κή δι­α­φο­ρά ἀ­νά­με­σα στήν ἱ­ε­ρω­σύ­νη τῆς Πα­λαι­ᾶς καί τῆς Και­νῆς Δι­α­θή­κης, δη­λα­δή τῆς ἱ­ε­ρω­σύ­νης τοῦ Χρι­στοῦ. Αὐ­τό δι­α­σα­φη­νί­ζει ἡ πρός Ἑ­βραί­ους ἐ­πι­στο­λή:

«Καί ἐ­κεῖ­νοι μέν ἀ­πό τούς ἱ­ε­ρεῖς ἦ­σαν πολ­λοί, δι­ό­τι ἕ­νε­κα τοῦ θα­νά­του δέν ἦ­το δυ­να­τόν νά πα­ρα­μέ­νουν ἱ­ε­ρεῖς, ἀλ­λ’ ὁ Ἰ­η­σοῦς ἐ­πει­δή πα­ρα­μέ­νει αἰ­ω­νί­ως ἔ­χει ἀ­με­τα­βί­βα­στον τήν ἱ­ε­ρω­σύ­νην. Δί­α τοῦ­το καί δύ­να­ται νά σῴ­ζη διά παν­τός ἐ­κεί­νους οἱ ὁ­ποῖ­οι προ­σέρ­χον­ται δί’ αὐ­τοῦ εἰς τόν Θε­όν, δι­ό­τι ζῆ πάν­το­τε διά νά με­σι­τεύ­η ὑ­πέρ αὐ­τῶν. Τέ­τοι­ος ἀρ­χι­ε­ρεύς πραγ­μα­τι­κῶς μᾶς ἔ­πρε­πε, ἅ­γιος, ἄ­κα­κος, ἀ­μό­λυν­τος, χω­ρι­σμέ­νος ἀ­πό τούς ἁ­μαρ­τω­λούς καί ὑ­ψω­μέ­νος τώ­ρα ἐ­πά­νω ἀ­πό τούς οὐ­ρα­νούς, ὁ ὁ­ποῖ­ος δέν ἔ­χει ἀ­νάγ­κην, ὅ­πως οἱ ἀρ­χι­ε­ρεῖς, νά προ­σφέ­ρει θυ­σί­ας κά­θε ἡ­μέ­ραν, κα­τά πρῶ­τον διά τάς ἰ­δι­κάς του ἁ­μαρ­τί­ας καί ἔ­πει­τα διά τάς ἁ­μαρ­τί­ας τοῦ λα­οῦ× αὐ­τό τό ἔ­κα­με ἅ­παξ διά παν­τός, ὅ­ταν προ­σέ­φε­ρε τόν ἑ­αυ­τόν του» (Ἑ­βρ. ζ' 23-27).

«Ἀλ­λ’ ὅ­ταν ἦλ­θε ὁ Χρι­στός ὡς ἀρ­χι­ε­ρεύς τῶν μελ­λον­τι­κῶν ἀ­γα­θῶν, ἐμ­πῆ­κε διά τῆς με­γα­λυ­τέ­ρας καί τε­λει­ο­τέ­ρας σκη­νῆς, ἡ ὁ­ποί­α εἶ­ναι ἀ­χει­ρο­ποί­η­τη, δέν εἶ­ναι δη­λα­δή ἀ­πό τόν κό­σμον τοῦ­τον× ἐμ­πῆ­κε εἰς τά ἅ­για τῶν ἁ­γί­ων, ὄ­χι μέ αἷ­μα τρά­γων καί μό­σχων, ἀλ­λά μέ τό δι­κό του αἷ­μα καί ἐ­ξη­σφά­λι­σε αἰ­ώ­νιαν λύ­τρω­σιν.­.. δί­α τοῦ αἰ­ω­νί­ου Πνεύ­μα­τος προ­σέ­φε­ρε τόν ἑ­αυ­τόν του ἄ­μω­μον θυ­σί­αν εἰς τόν Θε­όν», μέ ἀ­πο­τέ­λε­σμα «νά κα­θα­ρί­σει τήν συ­νεί­δη­σιν ἀ­πό νε­κρά ἔρ­γα, ὥ­στε νά λα­τρεύ­ω­μεν τόν ζῶν­τα Θε­όν» (Ἑ­βρ. θ' 11-14, πρβλ. Ἰ­εζ. λδ' 15-24, λζ' 24).

Τό αἷ­μα ζῴ­ων στήν Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη ἦ­ταν σύμ­βο­λο τῆς ἐ­ξι­λε­ω­τι­κῆς θυ­σί­ας τοῦ Χρι­στοῦ καί προ­τύ­πω­σή της (Λευ­ϊτ. ι­ζ'­11. Ἑ­βρ. θ'­22,ι­'4, 18-22. Α' Πε­τρ. α' 19). Γι' αὐ­τό καί ἀ­πε­δί­δε­το σε­βα­σμός στό αἷ­μα (Γέν. θ'4). Ὁ σε­βα­σμός αὐ­τός δι­α­τη­ρή­θη­κε, ἐ­πει­δή ὑ­πῆρ­χε κίν­δυ­νος σκαν­δά­λου.

Στήν Και­νή Δι­α­θή­κη δέν ὑ­πάρ­χει πλέ­ον ἀ­νάγ­κη προ­σφο­ρᾶς θυ­σί­ας ζῴ­ων. Ἡ προ­σφο­ρά τοῦ μο­να­δι­κοῦ ἱ­ε­ρέ­α, εἶ­ναι τό τί­μιο Σῶ­μα Του. Μέ αὐ­τή τήν προ­σφο­ρά εἴ­μα­στε «ἅ­παξ διά παν­τός» ἁ­γι­α­σμέ­νοι, λέ­γει ὁ ἀ­πό­στο­λος (Ἑ­βρ. ι΄ 5-14) ἀ­να­φε­ρό­με­νος στόν Ψαλ­μό λθ' 7-9: «Σύ δέν ἠ­θέ­λη­σες θυ­σί­α καί προ­σφο­ρά, ἀλ­λά μου ἑ­τοί­μα­σες σῶ­μα× ὁ­λο­καυ­τώ­μα­τα καί θυ­σί­ες δι­ί’ ἁ­μαρ­τί­ες δέν ἐ­ζή­τη­σες. Τό­τε εἶ­πα× Ἰ­δού ἦλ­θα, ὅ­πως εἶ­ναι γραμ­μέ­νο δι’ ἐ­μέ στόν κύ­λιν­δρο τοῦ βι­βλί­ου, διά νά κά­μω τό θέ­λη­μά Σου».

Αὐ­τό τό σῶ­μα πού προ­σέ­λα­βε ὁ Χρι­στός γιά χά­ρη μας συ­νάν­τη­σε τό θά­να­το καί τόν συ­νέ­τρι­ψε, γιά νά ἀ­νοί­ξει σέ μᾶς ἕ­να νέ­ο δρό­μο, πού νά μή ὁ­δή­γει πλέ­ον στό ἀ­δι­έ­ξο­δο. Γι’ αὐ­τό καί ὁ ἀ­πό­στο­λος Παῦ­λος ὑ­πο­γραμ­μί­ζει:

«Ἀ­φοῦ λοι­πόν, ἀ­δελ­φοί, τό αἷ­μα τοῦ Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ μᾶς δί­δει θάρ­ρος νά εἰ­σελ­θω­μεν εἰς τά Ἅ­για τῶν Ἅ­γι­ων ἀ­πό ἕ­ναν νέ­ον καί ζων­τα­νόν δρό­μον, τόν ὁ­ποῖ­ον μᾶς ἐ­νε­και­νί­α­σε διά τοῦ κα­τα­πε­τά­σμα­τος, δη­λα­δή διά τῆς σαρ­κός του, καί ἀ­φοῦ ἐ­χο­μεν ἱ­ε­ρέ­α μέ­γαν ἐ­πί κε­φα­λῆς τοῦ οἴ­κου τοῦ Θε­οῦ, ἄς προ­σερ­χώ­με­θα μέ εἰ­λι­κρι­νῆ καρ­δί­αν, μέ πλή­ρη βε­βαι­ό­τη­τα, μέ καρ­δί­ας κα­θα­ρι­σμέ­νας ἀ­πό τήν κα­κήν συ­νεί­δη­σιν καί τό σῶ­μα μας πλυ­μέ­νον μέ νε­ρό κα­θα­ρόν.­.. νά μή ἀ­με­λῶ­μεν τάς συ­να­θροί­σεις μας (τή θεί­α λει­τουρ­γί­α), κα­θώς συ­νη­θί­ζουν νά κά­μνουν με­ρι­κοί, ἀλ­λ’ ἄς ἐν­θαρ­ρύ­νω­με ὁ ἕ­νας τόν ἄλ­λο καί το­σού­τω μᾶλ­λον κα­θ’ ὅ­σον βλέ­πε­τε νά πλη­σιά­ζη ἡ Ἡμέρα» (Ἑβρ. Γ 19-25).

Ἕ­νας λοι­πόν καί μο­να­δι­κός ἱ­ε­ρέ­ας ὑ­πάρ­χει στήν Και­νή Δι­α­θή­κη, ὁ Χρι­στός. Ἐ­κεῖ­νος εἶ­ναι πα­ρών στή χρι­στι­α­νι­κή σύ­να­ξη, ἀ­κό­μη καί ἄν ἀ­πο­τε­λεῖ­ται ἀ­πό «δύ­ο ἤ τρεῖς» (Ματθ. ι­η΄ 20). Τό ἴ­διο συμ­βαί­νει καί ὅ­ταν κη­ρύτ­τε­ται τό εὐ­αγ­γέ­λιο, ὅ­ταν ἑ­νώ­νον­ται οἱ πι­στοί στά ἔρ­γα τῆς ἀ­γά­πης καί ζοῦν τόν ἀ­δελ­φι­κό σύν­δε­σμο. Ἐ­κεῖ­νος εἶ­ναι πάν­το­τε πα­ρών (Μάτθ. κη' 20) εἶ­ναι «ὁ προ­σφέ­ρων καί προ­σφε­ρό­με­νος», Ἐ­κεῖ­νος πού ἐ­νερ­γεῖ «τά πάν­τα ἐν πᾶ­σι» (Κολ. γ' 11. Β' Κορ. ιγ' 3).

δ) Ὁ «ἄρτος ὁ ζῶν»

Πολ­λά γε­γο­νό­τα στήν Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη προ­τυ­πώ­νουν τήν πνευ­μα­τι­κή τρά­πε­ζα τῆς Και­νῆς Δι­α­θή­κης. Ἔ­τσι ὁ ἀ­πό­στο­λος Παῦ­λος ἀ­να­φέ­ρει: «Οἱ πα­τέ­ρες μας ὅ­λοι ἔ­φα­γον τήν ἴ­διαν πνευ­μα­τι­κήν τρο­φήν καί ἔ­πιον τό ἴ­διον πνευ­μα­τι­κόν πο­τόν. Δι­ό­τι ἔ­πι­νον ἀ­πό τήν πνευ­μα­τι­κήν πέ­τραν, ἡ ὁ­ποί­α τούς ἠ­κο­λού­θει, ἡ δέ πέ­τρα ἦ­το ὁ Χρι­στός» (Α' Κόρ. ι' 1-5, πρβλ. Ἐξοδ. ιστ' 4).

Ὁ Χρι­στός λοι­πόν ἀ­κο­λου­θοῦ­σε τόν λα­ό, πού πο­ρευ­ό­ταν στή γῆ τῆς ἐ­παγ­γε­λί­ας, μέ­σα ἀ­πό τήν ἔ­ρη­μο. Ἐ­κεῖ­νος πρό­σφε­ρε τό Μάν­να, γιά νά χορ­τά­σει ὁ λα­ός καί τό νε­ρό, γιά νά σβή­σει τή δί­ψα του. Αὐ­τή τήν ἀ­λή­θεια βε­βαι­ώ­νει ὁ ἴ­διος:

«Ἀ­λή­θεια, ἀ­λή­θεια σᾶς λέ­γω, δέν σᾶς ἔ­δω­κε ὁ Μω­υ­σῆς τόν ἄρ­το τόν ἀ­λη­θι­νό ἀ­πό τόν οὐ­ρα­νό, ἀλ­λά ὁ Πα­τέ­ρας μου σᾶς δί­δει τόν ἄρ­το τόν ἀ­λη­θι­νό ἀ­πό τόν οὐ­ρα­νό. Δι­ό­τι ὁ ἄρ­τος τοῦ Θε­οῦ εἶ­ναι ἐ­κεῖ­νος πού κα­τε­βαί­νει ἀ­πό τόν οὐ­ρα­νό καί δί­δει ζω­ή στόν κό­σμο».

Τό­τε τοῦ εἶ­παν: «Κύ­ρι­ε, δῶ­σε μας πάν­το­τε αὐ­τόν τόν ἄρ­το»· καί ὁ Ἰ­η­σοῦς τούς ἀ­πάν­τη­σε:

«Ἐ­γώ εἶ­μαι ὁ ἄρ­τος τῆς ζω­ῆς. Ἐ­κεῖ­νος πού ἔρ­χε­ται πρός ἐ­μέ δέν θά πει­νά­σει καί ἐ­κεῖ­νος πού πι­στεύ­ει σ’ ἐ­μέ δέ θά δι­ψά­σει πο­τέ.­.. Ἐ­γώ εἶ­μαι ὁ ἄρ­τος τῆς ζω­ῆς. Οἱ πα­τέ­ρες σας ἔ­φα­γαν τό Μάν­να στήν ἔ­ρη­μο καί ἀ­πέ­θα­ναν. Αὐ­τός εἶ­ναι ὁ ἄρ­τος πού κα­τε­βαί­νει ἀ­πό τόν οὐ­ρα­νό, διά νά φά­γει ὁ ἄν­θρω­πος ἀ­πό αὐ­τόν καί νά μή πε­θά­νει. Ἔ­γω εἶ­μαι ὁ ἄρ­τος ὁ ζῶν, πού κα­τῆλ­θε ἀ­πό τόν οὐ­ρα­νό. Ἐ­άν φά­γει κα­νείς ἀ­πό αὐ­τό τόν ἄρ­το, θά ζή­σει αἰ­ώ­νια. Ὁ ἄρ­τος δέ πού ἐγώ θά δώ­σω εἶ­ναι ἡ σάρ­κα μου, τήν ὁ­ποί­α θά δώ­σω ὑ­πέρ τῆς ζω­ῆς τοῦ κό­σμου».

Τέτοια λόγια δέν μπόρεσαν νά τά ἀντέξουν οἱ Ἰουδαῖοι. Γι’ αὐτό φιλονικοῦσαν καί ἔλεγαν: «Πῶς μπορεῖ αὐτός νά μᾶς δώσει νά φᾶμε τή σάρκα του;». Καί ὁ Ἰησοῦς τούς ἐξήγησε:

«Ἀ­λή­θεια, ἀ­λή­θεια σᾶς λέ­γω, ἐ­άν δέν φά­γε­τε τή σάρ­κα τοῦ υἱ­οῦ τοῦ ἀν­θρώ­που καί δέν πί­ε­τε τό αἷ­μα του, δέν ἔ­χε­τε ζω­ή μέ­σα σας. Ἐ­κεῖ­νος πού τρώ­γει τή σάρ­κα μου καί πί­νει τό αἷ­μα μου ἔ­χει ζω­ή αἰ­ώ­νιο καί ἐγώ θά τόν ἀ­να­στή­σω τήν ἔ­σχα­τη ἡ­μέ­ρα. Δι­ό­τι ἡ σάρ­κα μου εἶ­ναι ἀ­λη­θι­νή τρο­φή καί τό αἷ­μα μου ἀ­λη­θι­νό πο­τό. Ἐ­κεῖ­νος πού τρώ­γει τή σάρ­κα μου καί πί­νει τό αἷ­μα μου, “ἐν ἐ­μοί μέ­νει κἀ­γώ ἐν αὐ­τῷ”. Κα­θώς μέ ἔ­στει­λε ὁ ζῶν Πα­τήρ καί ἐ­γώ ζῶ διά τόν Πα­τέ­ρα, κα­τά τόν ἴ­διο τρό­πο καί αὐ­τός πού μέ τρώ­γει θά ζή­σει δι’ ἐ­μέ. Αὐ­τός εἶ­ναι ὁ ἄρ­τος πού κα­τέ­βη­κε ἀ­πό τόν οὐ­ρα­νόν, ὄ­χι ὅ­πως τό Μάν­να πού ἔ­φα­γαν οἱ πα­τέ­ρες σας καί ἀ­πέ­θα­ναν. Ἐ­κεῖ­νος πού τρώ­γει αὐ­τόν τόν ἄρ­το θά ζή­σει αἰ­ώ­νια».

Ὅ­λα αὐ­τά τά εἶ­πε ὁ Χρι­στός στή Συ­να­γω­γή, ὅ­ταν δί­δα­σκε στήν Κα­περ­να­ούμ. Ἦ­ταν λό­για σκλη­ρά, ἀ­κό­μη καί γιά τούς μα­θη­τές: «Πολ­λοί ἀ­πό τούς μα­θη­τές Του, ὅ­ταν τά ἄ­κου­σαν εἶ­παν: Εἶ­ναι σκλη­ρός ὁ λό­γος αὐ­τός· ποι­ός μπο­ρεῖ νά τόν ἀ­κού­ει;­». Ὁ Χρι­στός εἶ­δε πώς οἱ μα­θη­τές τοῦ γογ­γύ­ζουν καί τούς εἶ­πε:

«Αὐ­τό σας κλο­νί­ζει;­.­.. Τό Πνεῦ­μα εἶ­ναι ἐ­κεῖ­νο πού δί­νει ζω­ή, ἡ σάρ­κα δέν ὠ­φε­λεῖ σέ τί­πο­τε. Τά λό­για πού σᾶς μι­λῶ, εἶ­ναι πνεῦ­μα καί ζω­ή. Καί ὅ­μως ὑ­πάρ­χουν με­ρι­κοί ἀ­πό σᾶς πού δέν πιστεύουν» (Ἰω. στ' 32-64).

Ὁ «ἄρ­τος ὁ ζῶν» εἶ­ναι λοι­πόν ὁ ἴ­διος ὁ Χρι­στός, τό ἅ­γιο Σῶ­μα καί τό τί­μιο Αἷ­μα Του. Αὐ­τός πρό­σφε­ρε τόν ἑ­αυ­τό Του θυ­σί­α παν­το­τει­νή γιά χά­ρη μας, ὥ­στε νά μπο­ρεῖ νά μᾶς τρέ­φει μέ τό ἴ­διο Του τό Σῶ­μα καί μέ τό Αἷ­μα Του, ὅ­πως μί­α μη­τέ­ρα τρέ­φει τά ἀ­γα­πη­τά της παι­διά μέ τό γά­λα της. Αὐ­τή ἡ οὐ­ρά­νια τρο­φή δέν ἦ­ταν μό­νο γιά μί­α ἐ­πο­χή, ἀλ­λά ὁ Κύ­ριος συ­νε­χί­ζει νά τήν προ­σφέ­ρει στούς πι­στούς διά μέ­σου τῶν αἰ­ώ­νων.

Ἐ­δῶ δέν πρό­κει­ται γιά τήν προ­σφο­ρά νε­κροῦ σώ­μα­τος, δη­λα­δή γιά νε­κρές σάρ­κες, ὅ­πως νό­μι­σαν οἱ γογ­γυ­στές. Γι’ αὐ­τό καί ὁ Χρι­στός τούς λέ­γει πώς οἱ νε­κρές σάρ­κες, χω­ρίς νά ἔ­χουν μέ­σα τους τό Πνεῦ­μα, δέν ὠ­φε­λοῦν σέ τί­πο­τε. Ὅ­μως ὁ ἄρ­τος πού ὁ Χρι­στός προ­σφέ­ρει ἔ­χει μέ­σα του τό Πνεῦ­μα πού τόν ζω­ο­ποι­εῖ καί τόν κα­θι­στᾶ πη­γή αἰ­ώ­νιας ζω­ῆς. Πρό­κει­ται γιά τό ἀ­νε­στη­μέ­νο καί ἄ­φθαρ­το Σῶ­μα τοῦ Κυ­ρί­ου, ὄ­χι γιά ἐ­κεῖ­νο πού εἶ­χε πρίν ἀ­πό τήν ἀ­νά­στα­ση. Ὄ­χι γιά τό Σῶ­μα σέ νε­κρή κα­τά­στα­ση, ἀλ­λά γιά τό θε­ώ­με­νο Σῶ­μα Του. Σέ αὐ­τό τό Σῶ­μα με­τα­βάλ­λε­ται ὁ πι­στός κα­τά τή θεί­α κοι­νω­νί­α, ὄ­χι σέ σῶ­μα νε­κρό, πού δέν θά τόν ὠ­φε­λοῦ­σε σέ τί­πο­τε!

ε) Ἡ ἱερωσύνη καί ἡ θυσία στήν Ἐκκλησία

Ἀ­νά­με­σα στό νέ­ο λα­ό τοῦ Θε­οῦ δέν ὑ­πάρ­χουν δι­α­φο­ρές· ὅ­λοι εἶ­ναι ἰ­σά­ξια μέ­λη καί ὅ­λοι μα­ζί ἀ­πο­τε­λοῦν «ἕ­να ἄν­θρω­πο ἐν Χρι­στῷ Ἰ­η­σοῦ» (Γαλ. γ' 28. Α' Κορ. ι­β' 13. Κολ. γ' 11).

Ὅ­μως μέ­σα στό ἕ­να σῶ­μα ὑ­πάρ­χει δι­α­χω­ρι­σμός ὡς πρός τή δι­α­κο­νί­α τοῦ κα­θε­νός μέ­λους στό κοι­νό σῶ­μα. Πρό­κει­ται γιά λει­τουρ­γι­κό δι­α­χω­ρι­σμό τῶν δι­α­φό­ρων χα­ρι­σμά­των, πού ἐ­νι­σχύ­ει ἀ­κό­μη πε­ρισ­σό­τε­ρο τήν ἐ­νό­τη­τα τοῦ ἑ­νός καί μο­να­δι­κοῦ σώ­μα­τος τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας. Τή δι­ά­κρι­ση τῶν δι­α­κο­νι­ῶν καί ταυ­τό­χρο­να τήν ἑ­νό­τη­τα τοῦ ἑ­νός σώ­μα­τος ὑ­πο­γραμ­μί­ζει ὁ ἀ­πό­στο­λος Παῦ­λος:

«Ὑ­πάρ­χουν βέ­βαι­α ποι­κι­λί­αι χα­ρι­σμά­των, ἀλ­λά τό Πνεῦ­μα εἶ­ναι τό ἴ­διο. Ὑ­πάρ­χουν καί ποι­κι­λί­αι δι­α­κο­νι­ῶν, ἀλ­λά ὁ Κύ­ριος εἶ­ναι ὁ ἴ­διος× ὑ­πάρ­χουν καί δι­α­φο­ρά ἤ­δη ἐ­νερ­γει­ῶν, ἀλ­λά ὁ Θε­ός εἶ­ναι ὁ ἴ­διος, πού τά ἐ­νερ­γεῖ ὅ­λα γιά ὅ­λους. Στόν κα­θέ­να δί­δε­ται ἡ φα­νέ­ρω­ση τοῦ Πνεύ­μα­τος διά κά­ποι­ο σκο­πό» (Α' Κόρ. ιβ' 4-7).

Ἀ­νά­με­σα σ’ αὐ­τές τίς δι­α­κο­νί­ες εἶ­ναι καί τό χά­ρι­σμα τῆς ἱ­ε­ρω­σύ­νης, πού ὅ­μως δέν εἶ­ναι ἀ­νε­ξάρ­τη­το ἀ­πό τή μί­α καί ἀ­νε­πα­νά­λη­πτη ἱ­ε­ρω­σύ­νη τοῦ Χρι­στοῦ.

Τήν ὕ­παρ­ξη ἱ­ε­ρέ­ων στήν Και­νή Δι­α­θή­κη προ­α­ναγ­γέλ­λει ἤ­δη ὁ προ­φή­της Ἡ­σα­ΐ­ας: «καί ἀ­π’ αὐ­τῶν λή­ψο­μαι ἐ­μοί ἱ­ε­ρεῖς Λευ­ΐ­τας, εἶ­πε Κύ­ριος (Ἔσ. ξστ' 21). Αὐ­τοί οἱ χρι­στια­νοί ἱ­ε­ρεῖς θά ἐ­κα­λοῦν­το πλέ­ον νά ἱ­ε­ρουρ­γοῦν στό χρι­στι­α­νι­κό θυ­σι­α­στή­ριο καί ὄ­χι στήν Ἰ­ου­δα­ϊ­κή σκη­νή» (Ἑβρ. ιγ' 10, πρβλ. Α' Κόρ. ι' 16-21).

Τό γε­γο­νός ὅ­τι ἡ χρι­στι­α­νι­κή πα­ρά­δο­ση δέν γνω­ρί­ζει «ἱ­έ­ρει­ες», δέν συ­νι­στᾶ ὑ­πο­τί­μη­ση τῆς γυ­ναί­κας. Ὅ­λοι ὅ­σοι προσ­λαμ­βά­νον­ται μέ τό βά­πτι­σμα στό Σῶ­μα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας γί­νον­ται «εἷς ἐν Χρι­στῷ» καί παύ­ει κά­θε ἀ­ξι­ο­λο­γί­κη δι­ά­κρι­ση ἀ­νά­με­σα στά δύ­ο φύ­λα (Γαλ. β' 27-28).

Ἡ ἱ­ε­ρω­σύ­νη δέν εἶ­ναι δι­καί­ω­μα ἀλ­λά δω­ρε­ά τοῦ Θε­οῦ καί κα­νέ­νας δέν ἐ­πι­τρέ­πε­ται νά ζη­τή­σει ἀ­πό τό Θε­ό «ἐ­ξη­γή­σεις». Ἡ δω­ρε­ά αὐ­τή (Χά­ρι­σμα) δί­δε­ται γιά ἕ­να σκο­πό, γιά τήν οἰ­κο­δο­μή τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας καί κα­νέ­νας δέν μπο­ρεῖ νά ἀν­τλή­σει ἀ­πό αὐ­τό «δι­και­ώ­μα­τα», για­τί κα­τ’ αὐ­τό τόν τρό­πο ἰ­δι­ο­ποι­εῖ­ται τό δῶ­ρο τοῦ Θε­οῦ καί ἀν­τι­στρέ­φει τό νό­η­μά του.

Τήν οἰ­κο­δο­μή τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας ὑ­πη­ρε­τοῦν ὅ­λα τά χα­ρί­σμα­τα πού δί­δον­ται καί στίς γυ­ναῖ­κες. Ἄν ἀ­ξι­ό­λο­γή­σου­με τήν ἀ­γά­πη μέ βά­ση τήν ἁ­γί­α Γρα­φή (Α' Κορ. ι­β' 31) καί πα­ρα­δε­χθοῦ­με πώς συγ­κα­τα­λέ­γε­ται στά «χα­ρί­σμα­τα τά κρείτ­το­να», τό­τε πρέ­πει νά ποῦ­με πώς οἱ γυ­ναῖ­κες ὑ­περ­τε­ροῦν σέ σχέ­ση μέ τούς ἄν­δρες.

Ὁ Θε­ός δέν ἐ­τί­μη­σε κα­νέ­να ἄν­δρα μέ τήν τι­μή πού πρό­σφε­ρε σέ μί­α γυ­ναῖ­κα. Ἡ Ὀρ­θό­δο­ξη Ἐκ­κλη­σί­α χα­ρα­κτη­ρί­ζει αὐ­τή τή γυ­ναῖ­κα Πα­να­γί­α καί τήν ὑ­ψώ­νει σέ τι­μή πά­νω ἀ­πό ὅ­λους τούς ἁ­γί­ους καί πά­νω ἀ­πό ὅ­λους τούς ἀγ­γέ­λους. Πῶς μπο­ροῦ­με νά ποῦ­με πῶς ἡ Ὀρ­θο­δο­ξί­α ὑ­πο­τι­μᾶ τή γυ­ναῖ­κα ἐ­πει­δή δέν ἐ­πι­τρέ­πει τήν ἱ­ε­ρω­σύ­νη τῶν γυ­ναι­κῶν;

Καί ἐ­κτός ἀ­πό αὐ­τό: Καμ­μί­α ὀρ­θό­δο­ξη χρι­στια­νή πού εἶ­ναι συ­νει­δη­τό μέ­λος τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας δέν ἔ­χει τέ­τοι­ο πρό­βλη­μα. Κά­ποι­οι ἐ­πι­χει­ροῦν νά μᾶς με­τα­φέ­ρουν ἐ­δῶ τή δι­κή τους προ­βλη­μα­τι­κή, πού εἶ­ναι ἐν­τε­λῶς ἔ­ξω ἀ­πό τό δι­κό μας φρό­νη­μα καί ἀ­πό τήν προ­αί­ρε­ση τῶν συ­νει­δη­τῶν ὀρ­θο­δό­ξων γυ­ναι­κών.

Ἡ θυ­σί­α πού τε­λεῖ­ται στό χρι­στι­α­νι­κό θυ­σι­α­στή­ριο δέν εἶ­ναι ἀ­νε­ξάρ­τη­τη ἀ­πό τή θυ­σί­α τοῦ μό­νου ἱ­ε­ρέ­ως Χρι­στοῦ, πού προ­σφέρ­θη­κε «ἅ­παξ» στό Γολ­γο­θά. Ἡ τέ­λε­ση τοῦ ἱ­ε­ροῦ μυ­στη­ρί­ου ἀ­πο­τε­λεῖ βέ­βαι­α καί ἀ­νά­μνη­ση, ὅ­πως καί δι­α­κή­ρυ­ξη τῆς μο­να­δι­κῆς θυ­σί­ας τοῦ Κυ­ρί­ου (Λουκ. κβ' 19. Α' Κορ. ι­α' 26). Ἀλ­λά δέν ἑ­ξαν­τλεῖ­ται ὅ­λη ἡ ση­μα­σί­α του στήν ἀ­νά­μνη­ση. Κα­τά τό ἱ­ε­ρό μυ­στή­ριο γί­νε­ται πραγ­μα­τι­κή με­τα­βο­λή τοῦ ἄρ­του καί τοῦ οἴ­νου σέ Σῶ­μα καί Αἷ­μα τοῦ Κυ­ρί­ου, ὅ­πως ὑ­πο­γραμ­μί­ζει ὁ ἀ­πό­στο­λος:

«Τό πο­τή­ριον τῆς εὐ­λο­γί­ας, τό ὁ­ποῖ­ον εὐ­λο­γοῦ­μεν, δέν εἶ­ναι κοι­νω­νί­α τοῦ σώ­μα­τος τοῦ Χρι­στοῦ; Ὁ ἄρ­τος τόν ὁ­ποῖ­ον κό­πτο­μεν, δέν εἶ­ναι κοι­νω­νί­α τοῦ σώ­μα­τος τοῦ Χρι­στοῦ; Ἐ­πει­δή ἕ­νας εἶ­ναι ὁ ἄρ­τος, καί ἡ­μεῖς οἱ πολ­λοί εἴ­με­θα ἕ­να σῶ­μα, δι­ό­τι ὅ­λοι ἀ­πό τόν ἕ­να ἄρ­τον με­τέ­χο­μεν» (Α' Κορ. ι΄ 16-17). Ἔ­τσι ἡ θυ­σί­α πού προ­σφέ­ρε­ται στό χρι­στι­α­νι­κό θυ­σι­α­στή­ριο δέν εἶ­ναι «ἄλ­λη», καί «ἄλ­λη» ἐ­κεί­νη στό Γολ­γο­θά!

Ὁ Χρι­στός, ὡς μο­να­δι­κός Ἀρ­χι­ε­ρέ­ας, πρό­σφε­ρε τή μο­να­δι­κή Του θυ­σί­α «ἐ­φά­παξ» (Ἑ­βρ. ζ' 27) ὑ­πέρ τοῦ λα­οῦ τοῦ Θε­οῦ. Αὐ­τοῦ τοῦ μο­να­δι­κοῦ γε­γο­νό­τος, μέ τρό­πο μυ­στη­ρια­κό, ἀ­πο­τε­λεῖ με­το­χή τό Δεῖ­πνο τοῦ Χρι­στοῦ, στό ὁ­ποῖ­ο ὁ ἄρ­τος με­τα­βλή­θη­κε σέ Σῶ­μα καί ὁ οἶ­νος σέ Αἷ­μα τοῦ Κυ­ρί­ου (Ματθ. κστ' 26-28. Μάρκ. ι­δ' 22-24. Λουκ. κβ' 19-20). Τό ἴ­διο Δεῖ­πνο (τή θεί­α εὐ­χα­ρι­στί­α) ἔ­πρε­πε νά τε­λοῦν καί οἱ μα­θη­τές τοῦ Χρι­στοῦ (Λουκ. κβ', Α Κορ. ι­α' 24-25).

Ἔ­τσι μέ­νει ἡ θυ­σί­α τοῦ Χρι­στοῦ μο­να­δι­κή, ἐ­νῷ ταυ­τό­χρο­να ἐ­ξα­σφα­λί­ζε­ται καί ἡ δι­κή μας σω­τη­ρί­α, μέ τήν κοι­νω­νί­α τοῦ Σώ­μα­τος καί τοῦ Αἵ­μα­τος τοῦ Χρι­στοῦ (Ἰ­ω. στ' 48-69). Τό ἴ­διο πα­ρα­τη­ροῦ­με καί γιά τήν ἱ­ε­ρω­σύ­νη. Μέ­νει μο­να­δι­κή καί «ἀ­με­τά­θε­τη» ἡ ἱ­ε­ρω­σύ­νη τοῦ Χρι­στοῦ, ἐ­νῷ οἱ ἱ­ε­ρεῖς τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας δέν ἔ­χουν δι­κή τους ἱ­ε­ρω­σύ­νη× εἶ­ναι «ὑ­πη­ρέ­τες Χρι­στοῦ καί οἰ­κο­νό­μοι μυ­στη­ρί­ων Θε­οῦ» (Α' Κορ. δ' 1).

Γι’ αὐ­τό καί ὁ Κύ­ριος ἔ­δω­σε στούς μα­θη­τές Του τή δύ­να­μη νά συγ­χω­ροῦν ἤ νά κρα­τοῦν τίς ἁ­μαρ­τί­ες τῶν ἀν­θρώ­πων (Ματθ. ι­η' 18. Ἰ­ω. κ' 21-23), δι­καί­ω­μα πού κα­τά τήν ἀν­τί­λη­ψη τῶν γραμ­μα­τέ­ων εἶ­χε μό­νο ὁ Θε­ός. Καί ἐ­πει­δή δέν ἀ­νε­γνώ­ρι­ζαν τή Θε­ό­τη­τα τοῦ Χρι­στοῦ, ὑ­πο­στή­ρι­ζαν πώς βλα­σφη­μοῦ­σε (Ματθ. θ' 3. Μάρκ. β' 7). Αὐ­τή τήν ἐ­ξου­σί­α οἱ μα­θη­τές δέν τήν εἶ­χαν ἀ­νε­ξάρ­τη­τα ἀ­πό τήν ἱ­ε­ρω­σύ­νη τοῦ Χρι­στοῦ× τήν ἔ­λα­βαν σάν «οἰ­κο­νό­μοι μυ­στη­ρί­ων Θε­οῦ».

Ὅ­πως ὁ κά­θε χρι­στια­νός, μέ τό ἱ­ε­ρό βά­πτι­σμα καί τή συμ­με­το­χή του στή ζω­ή τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας γί­νε­ται μέ­το­χος τῆς ἁ­γι­ό­τη­τας τοῦ Χρι­στοῦ καί δέν ἔ­χει δι­κή του ἁ­γι­ό­τη­τα, ἔ­τσι καί οἱ ἱ­ε­ρεῖς τῆς Και­νῆς Δι­α­θή­κης, μέ τή χει­ρο­το­νί­α τους με­τέ­χουν τῆς ἱ­ε­ρω­σύ­νης τοῦ Χρι­στοῦ. Ἡ πα­ρου­σί­α τους στίς συ­νά­ξεις τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας εἶ­ναι ἐγ­γύ­η­ση τῆς πα­ρου­σί­ας τοῦ Χρι­στοῦ καί τῆς δρά­σης τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος στήν Ἐκ­κλη­σί­α.

Οἱ ἀ­πό­στο­λοι καί οἱ δι­ά­δο­χοί τους γί­νον­ται ὁ­ρα­τές εἰ­κό­νες τῆς πα­ρου­σί­ας τοῦ Χρι­στοῦ μέ­σα στήν Ἐκ­κλη­σί­α καί ἐ­ξα­σφα­λί­ζουν τήν ἑ­νό­τη­τα τοῦ σώ­μα­τος τοῦ Χρι­στοῦ. Ἡ ἀ­πο­στο­λι­κή ἐ­ξου­σί­α δέν εἶ­ναι ἀ­το­μι­κή τῶν ἀν­θρώ­πων πού ἐ­κλή­θη­καν ἀ­πό τόν Χρι­στό νά γί­νουν ὄρ­γα­να τῆς χά­ρης Του, ἀλ­λά ἐ­ξου­σί­α λει­τουρ­γι­κή, πού σχε­τί­ζε­ται ἐ­σω­τε­ρι­κά μέ τήν Ἐκ­κλη­σί­α, πού εἶ­ναι «ὁ­λό­κλη­ρος ὁ Χρι­στός», ἡ Κε­φα­λή καί τό Σῶ­μα. Ὁ Χρι­στός ἀ­πο­στέλ­λει τούς μα­θη­τές Του ὅ­πως ἀ­πέ­στει­λε τόν ἴ­διο ὁ Πα­τήρ, καί τούς βε­βαι­ώ­νει πώς ὅ­ποι­ος τούς δέ­χε­ται καί τούς ἀ­κού­ει, δέ­χε­ται καί ἀ­κού­ει Αὐ­τόν τόν ἴ­διο (Ἰ­ω. κ' 21, ι­γ' Μάτθ. ι' 40. Λουκ. ι' 16).

Οἱ μα­θη­τές τοῦ Χρι­στοῦ δέν εἶ­χαν ἀμ­φι­βο­λί­α πώς ὁ Κύ­ριος εἶ­ναι «ὁ ἐ­νερ­γῶν τά πάν­τα ἐν πᾶ­σι» (Α' Κόρ. ι­β' 6)× Ἐ­κεῖ­νος συγ­χω­ρεῖ ἁ­μαρ­τί­ες. Οἱ ἱ­ε­ρεῖς εἶ­ναι τά ὄρ­γα­να, οἱ «οἰ­κο­νό­μοι τῆς χά­ρι­τος». Γι’ αὐ­τό καί ὁ ἀ­πό­στο­λος Ἰ­ω­άν­νης ἀ­να­φέ­ρει: «Ἐ­άν ὁ­μο­λο­γῶ­μεν τάς ἁ­μαρ­τί­ας μας. Αὐ­τός (ὁ Χρι­στός) εἶ­ναι ἀ­ξι­ό­πι­στος καί δί­και­ος, ὥ­στε νά μᾶς συγ­χώ­ρη­ση τάς ἁ­μαρ­τί­ας καί νά μᾶς κα­θα­ρί­ση ἀ­πό κά­θε ἀ­δι­κί­αν» (Α' Ἰ­ω. α' 9, πρβλ. Πα­ροιμ. κη' 13).

Ὄ­χι μό­νο κα­τά τήν τέ­λε­ση τῶν ἱ­ε­ρῶν μυ­στη­ρί­ων, ἀλ­λά καί στό κή­ρυγ­μα οἱ ἀ­πό­στο­λοι ἦ­σαν ὄρ­γα­να τοῦ Χρι­στοῦ. Δέν εἶ­χαν δι­κό τους λό­γο, ἀλ­λά ἐ­κή­ρυτ­ταν τό λό­γο τοῦ Χρι­στοῦ× ἦ­σαν «στό­μα Χρι­στοῦ» (πρβλ. Ματθ. ι' 40. κη' 20) καί κή­ρυτ­ταν ὅ­σα τούς ἐ­δί­δα­σκε τό Πνεῦ­μα τό Ἅ­γιο (Α' Κόρ. β' 13, πρβλ. Πράξ. ι­ε' 28). Δέν ἦ­ταν δί­κη τους ἡ ἐ­ξου­σί­α, ἀλ­λά τοῦ Χρι­στοῦ, καί γι’ αὐ­τό ὅ­λα τά ἔ­κα­ναν στό ὄ­νο­μα τοῦ Χρι­στοῦ (Α' Ἰ­ω. α' 9. Κολ. γ' 17. Α' Κορ. β' 16)· εἶ­χαν ἀ­λη­θι­νό προ­φη­τι­κό χά­ρι­σμα, δέν ἦ­σαν ψευ­δο­προ­φῆ­τες! (Δευ­τερ. ι­η' 20).

στ) Ὁ ἐπίσκοπος

Οἱ ἀ­πό­στο­λοι εἶ­χαν συ­ναί­σθη­ση τῆς δι­α­δο­χῆς τοῦ ἀ­πο­στο­λι­κοῦ ἀ­ξι­ώ­μα­τος, τῆς λε­γό­με­νης «ἐ­πι­σκο­πῆς» (Πράξ. α' 20. Α' Τίμ. γ' 1), ἡ ὁ­ποί­α δέν δι­α­κό­πη­κε με­τά τό θά­να­το τῶν ἀ­πο­στό­λων. Ἤ­δη στήν ἀ­πο­στο­λι­κή ἐ­πο­χή ὑ­πῆρ­χαν εἰ­δι­κοί ἀ­πε­σταλ­μέ­νοι τῶν ἀ­πο­στό­λων, στούς ὁ­ποί­ους δό­θη­κε ἡ χά­ρη τῆς ἱ­ε­ρω­σύ­νης μέ χει­ρο­το­νί­α, καί ἐ­ξου­σι­ο­δο­τή­θη­καν νά χει­ρο­το­νή­σουν καί ἄλ­λους, ὥ­στε νά με­τα­δώ­σουν τό χά­ρι­σμα πού ἔ­λα­βαν (Α' Τίμ. α' 3,δ' 9- 16. Β' Τιμ. α' 6, δ' 9-10. Τιτ. α' 5, γ' 12).

Στήν με­τα­πο­στο­λι­κή Ἐκ­κλη­σί­α τή θέ­ση τῶν ἀ­πο­στό­λων ἔ­λα­βαν οἱ ἐ­πί­σκο­ποι. Ἤ­δη ὁ προ­φή­της Ἠ­σα­ΐ­ας προ­α­ναγ­γέλ­λει:

«Καί δώ­σω τούς ἄρ­χον­τάς σου ἐν εἰ­ρή­νῃ καί τούς ἐ­πι­σκό­πους σου ἐν δι­και­ο­σύ­νῃ. Καί οὐκ ἀ­κου­σθή­σε­ται ἔ­τι ἀ­δι­κί­α ἐν τή γῆ σου, οὐ­δέ σύν­τριμ­μα οὐ­δέ τα­λαι­πω­ρί­α ἐν τοῖς ὀ­ρί­οις σου»· θά δώ­σω εἰς ἐ­σέ ἄρ­χον­τες, πού θά κα­θο­δη­γοῦν μέ εἰ­ρή­νη καί τούς ἐ­πι­σκό­πους σου πού θά κρί­νουν μέ δι­και­ο­σύ­νη. Δέν θά ἀ­κου­σθεῖ πλέ­ον ἀ­δι­κί­α οὔ­τε ἄλ­λη συμ­φο­ρά μέ­σα στά ὅ­ρια σου (Ἡσ. ξ' 17-18).

Αὐ­τό τό χω­ρί­ο ἐ­πι­κα­λεῖ­ται ὁ Κλή­μης, ἐ­πί­σκο­πος Ρώ­μης, πού ἔ­γρα­ψε στήν Ἐκ­κλη­σί­α τῆς Κο­ρίν­θου κα­τά τά τέ­λη τοῦ πρώ­του αἰ­ώ­να× τό ἀ­να­φέ­ρει στούς ἐ­πι­σκό­πους τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας. Ἀ­ναμ­φί­βο­λα ὁ προ­φή­της μι­λά­ει ἐ­δῶ γιά τή δό­ξα τῆς Νέ­ας Ἱ­ε­ρου­σα­λήμ, τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, πού θά γί­νει «ἀ­γαλ­λί­α­σις αἰ­ώ­νιος, εὐ­φρο­σύ­νη γε­νε­ῶν γε­νε­αῖς» (Ἡσ. ξ' 15).

Ὁ Κλή­μης ὑ­πο­γραμ­μί­ζει πώς οἱ ἀ­πό­στο­λοι κή­ρυ­ξαν τή βα­σι­λεί­α τοῦ Θε­οῦ, βά­πτι­σαν τά νέ­α μέ­λη τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας καί ἐ­προ­χώ­ρη­σαν στήν ὀρ­γά­νω­ση το­πι­κῶν Ἐκ­κλη­σι­ῶν, μέ τήν ἐγ­κα­τά­στα­ση «ἐ­πι­σκό­πων καί δι­α­κό­νων». «Καί τοῦ­το οὐ και­νῶς», συ­νε­χί­ζει, «δι­ό­τι ἀ­πό πολ­λά ἔ­τη εἶ­χε γρα­φῆ πε­ρί τῶν ἐ­πι­σκό­πων καί δι­α­κό­νων.­.. κα­τα­στή­σω τούς ἐ­πι­σκό­πους αὐ­τῶν ἐν δι­και­ο­σύ­νῃ, καί τούς δι­α­κό­νους αὐ­τῶν ἐν πί­στει».

Λί­γα χρό­νια ἀρ­γό­τε­ρα ὁ ἅ­γιος Ἰ­γνά­τιος γρά­φει ὅ­τι οἱ ἐ­πί­σκο­ποι ἵ­σταν­ται «εἰς τό­πον Θε­οῦ» καί πε­ρι­βάλ­λον­ται ἀ­πό τούς πρε­σβύ­τε­ρους, πού ὀ­νο­μά­ζον­ται «συ­νέ­δριον Θε­οῦ» καί βρί­σκον­ται «εἰς τό­πον συ­νε­δρί­ου τῶν ἀ­πο­στό­λων». Ἔ­τσι ἑρ­μη­νεύ­ε­ται καί ἡ προ­τρο­πή: «Τῷ ἐ­πι­σκό­πῳ προ­σέ­χε­τε καί τῷ πρε­σβυ­τε­ρί­ῳ καί δι­α­κό­νοις.­.. μι­μη­ταί γί­νε­σθε Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ, ὡς καί αὐ­τός τοῦ Πα­τρός αὐ­τοῦ».

Ἡ ἐ­ξου­σί­α τοῦ ἐ­πι­σκό­που ἦ­ταν ἐ­ξου­σί­α τοῦ Χρι­στοῦ καί τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας. Οἱ ἀ­πο­φά­σεις τους γιά τά ἐκ­κλη­σι­α­στι­κά θέ­μα­τα δέν ἦ­σαν δι­κές τους, ἀλ­λά τοῦ Θε­οῦ (Α' Κορ. β' 16. Πράξ. ι­ε' 28) καί ὄ­φει­λαν νά βρί­σκον­ται «ἐν Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ γνώ­μῃ», ὅ­πως ἀ­να­φέ­ρει ὁ ἅ­γιος Ἰ­γνά­τιος× νά μή ἐ­πι­βά­λουν δι­κές τους ἀν­θρώ­πι­νες ἀ­πό­ψεις. Ἔ­πρε­πε νά φα­νε­ρώ­νουν τή γνώ­μη τοῦ Χρι­στοῦ.

Στό σῶ­μα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας ὁ ἐ­πί­σκο­πος δέν ἐκ­φρά­ζει μό­νο τή γνώ­μη τοῦ Χρι­στοῦ, ἀλ­λά καί τήν πα­ρου­σί­α τοῦ ἀ­ό­ρα­του, μο­να­δι­κοῦ ἀρ­χι­ε­ρέ­α καί ἐ­πι­σκό­που Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ. Ἀ­πο­τε­λεῖ ἐγ­γύ­η­ση τῆς πα­ρου­σί­ας αὐ­τῆς στή ζω­ή τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, ἰ­δι­αί­τε­ρα στά ἱ­ε­ρά μυ­στή­ρια, καί τῆς χα­ρι­σμα­τι­κῆς ἐ­νέρ­γειας τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος στήν Ἐκ­κλη­σί­α. Γι’ αὐ­τό στήν ὀρ­θό­δο­ξη ὁ­μο­λο­γί­α τοῦ Δο­σι­θέ­ου ἀ­να­φέ­ρε­ται πώς χω­ρίς τό ἐ­πι­σκο­πι­κό ἀ­ξί­ω­μα, δέν εἶ­ναι δυ­να­τό «μή­τε Ἐκ­κλη­σί­αν, μή­τε Χρι­στια­νόν τι­νά ἤ εἶ­ναι ἤ ὅ­λως λέ­γε­σθαι».

Συ­νέ­πεια αὐ­τοῦ εἶ­ναι οἱ λό­γοι τοῦ ἁ­γί­ου Ἰ­γνά­τιου: «ὅ­που ἄν φα­νῇ ὁ ἐ­πί­σκο­πος, ἐ­κεῖ καί τό πλῆ­θος ἔ­στω, ὥ­σπερ ὅ­που ἄν ᾖ Χρι­στός, ἐ­κεῖ ἡ κα­θο­λι­κή Ἐκ­κλη­σί­α». Γιά τή θεί­α εὐ­χα­ρι­στί­α ὁ ἴ­διος ἅ­γιος ἐ­πί­σκο­πος τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας λέ­γει ὅ­τι βε­βαί­α καί ἐγ­γυ­η­μέ­νη εἶ­ναι ἐ­κεί­νη ἡ θεί­α εὐ­χα­ρι­στί­α, τήν ὁ­ποί­α τε­λεῖ ὁ ἐ­πί­σκο­πος ἤ ἐ­κεῖ­νος πού ἔ­χει ἐ­ξου­σι­ο­δο­τη­θεῖ ἀ­πό ἐ­κεῖ­νον, κά­ποι­ος δη­λα­δή πρε­σβύ­τε­ρος, πού ἀ­νή­κει στό «πρε­σβυ­τέ­ριον» τοῦ ἐ­πι­σκό­που, πού ὀ­νο­μά­ζε­ται ἀ­πό τόν Ἰ­γνά­τιο «ἀ­ξι­ό­πλο­κος πνευ­μα­τι­κός στέ­φα­νος».

ζ) Ὄχι πάνω ἀπό τήν Ἐκκλησία

«Ὁ ἐ­πί­σκο­πος εἶ­ναι ἐν τῇ Ἐκ­κλη­σί­ᾳ καί ἡ Ἐκ­κλη­σί­α ἐν τῷ ἐ­πι­σκό­πῳ», λέ­γει ὁ ἅ­γιος ἐ­πί­σκο­πος Κυ­πρια­νός καί γρά­φει στόν κλῆ­ρο τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας του, ὅ­τι δέν ἐ­πι­χει­ρεῖ νά κά­μει τί­πο­τε χω­ρίς τή συμ­βου­λή τους, οὔ­τε χω­ρίς τή συμ­φω­νί­α τοῦ λα­οῦ. Αὐ­τό θυ­μί­ζει τήν ἀ­πο­στο­λι­κή Ἐκ­κλη­σί­α, στήν ὁ­ποί­α ἡ καρ­δί­α τοῦ πλή­θους τῶν πι­στῶν ἦ­ταν μί­α (Πράξ. δ' 32).

Ὁ ἐ­πί­σκο­πος νο­εῖ­ται πάν­το­τε σέ σχέ­ση μέ τό Σῶ­μα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας καί ἰ­δι­αί­τε­ρα σέ σχέ­ση μέ τήν Κε­φα­λή, δη­λα­δή μέ τόν Χρι­στό: «ἐν Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ γνώ­μῃ»! (Ἰγνάτιος, πρβλ. Α' Κόρ. β' 16. Πράξ. ιε' 28).

Ὁ­ποι­α­δή­πο­τε λοι­πόν καί ἄν εἶ­ναι τά προ­νό­μια τοῦ ἐ­πι­σκό­που, δέν το­πο­θε­τεῖ­ται ὑ­πε­ρά­νω τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, ἀλ­λά με­τα­ξύ τοῦ λα­οῦ τοῦ Θε­οῦ, πού μα­ζί μέ τόν Χρι­στό συ­νι­στᾶ ὁ­λό­κλη­ρη τήν Ἐκ­κλη­σί­α. Με­τα­ξύ του Χρι­στοῦ, πού εἶ­ναι ἡ Κε­φα­λή, καί τοῦ λα­οῦ τοῦ Θε­οῦ δέν πα­ρεμ­βάλ­λε­ται τί­πο­τα× «πρό­βα­τα καί ποι­μέ­νες πρός τήν ἀν­θρω­πί­νην εἰ­σίν δι­ά­κρι­σιν, πρός δέ τόν Χρι­στόν πάν­τες πρό­βα­τα. Καί γάρ οἱ ποι­μέ­νες καί οἱ ποι­με­νό­με­νοι ὑ­φ’ ἑ­νός τοῦ ἄ­νω ποι­μέ­νος ποι­μέ­νον­ται».

Ἡ αὐ­θεν­τί­α τοῦ ἐ­πι­σκό­που εἶ­ναι αὐ­θεν­τί­α τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας καί ἡ δι­α­κο­νί­α του δι­α­κο­νί­α τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας. Δέν μπο­ρεῖ κα­νείς νά δι­α­σπά­σει τήν ὀρ­γα­νι­κή ἑ­νό­τη­τα ἀ­νά­με­σα στόν ἐ­πί­σκο­πο καί στό λα­ό× «Ἄ­νευ ἐ­πι­σκό­που δέν θά ὑ­πῆρ­χαν ὀρ­θό­δο­ξοι πι­στοί× ἀλ­λά καί ἄ­νευ ὀρ­θο­δό­ξων πι­στῶν δέν δύ­να­ται νά ὑ­πάρ­ξει ἐ­πί­σκο­πος», ἀ­να­φέ­ρει σύγ­χρο­νος θε­ο­λό­γος.

«Μη­δέν ἄ­νευ γνώ­μης σου γι­νέ­σθω», γρά­φει ὁ ἅ­γιος Ἰ­γνά­τιος ὁ Θε­ο­φό­ρος στόν ἐ­πί­σκο­πο Σμύρ­νης. Ὅ­μως αὐ­τό εἶ­ναι ἡ μί­α πλευ­ρά. Γι’ αὐ­τό συ­νε­χί­ζει: «μη­δέ σύ ἄ­νευ Θε­οῦ τι πρᾶσ­σε»!

«Καί σύ, υἱ­έ ἀν­θρώ­που, σκο­πόν δέ­δω­κά σε τῷ οἴ­κῳ Ἰσ­ρα­ήλ, καί ἀ­κού­σῃ ἐκ τοῦ στό­μα­τός μου λό­γον», καί σέ ὦ υἱ­έ ἀν­θρώ­που, σέ ἔ­χω ἐγ­κα­τα­στή­σει φρου­ρόν στόν ἰσ­ρα­η­λι­τι­κό λα­ό, γιά νά ἀ­κού­σεις ἀ­πό τό δι­κό μου στό­μα λό­γο, λέ­γει ὁ Θε­ός στόν προ­φή­τη Ἰ­ε­ζε­κι­ήλ καί αὐ­τό ἰ­σχύ­ει καί γιά τόν ἐ­πί­σκο­πο (Ἰεζ. λγ' 7, πρβλ. Δευτερ. ιη' 20).

η) Πάντων διάκονος

Ὁ ἐ­πί­σκο­πος κα­λεῖ­ται νά εἶ­ναι ἄν­θρω­πος ἀ­γά­πης, ὑ­πη­ρέ­της ὅ­λων, κα­τά τό πρό­τυ­πο τοῦ Χρι­στοῦ (Ματθ. κ' 26-28, κγ' 11. Μάρκ. θ' 35, Γ 43-44. Λουκ. κβ' 27).

Ὁ ἴ­διος ὁ Κύ­ριος γί­νε­ται κα­τη­γο­ρη­μα­τι­κός: «Ἐ­άν λοι­πόν ἐ­γώ, ὁ Κύ­ριος καί Δι­δά­σκα­λος, ἔ­πλυ­να τά πό­δια σας καί σεῖς ὀ­φεί­λε­τε νά πλέ­νε­τε τά πό­δια ὁ ἕ­νας τοῦ ἄλ­λου. Πα­ρά­δειγ­μα σᾶς ἔ­δω­σα, διά νά κά­νε­τε καί σεῖς κα­θώς σᾶς ἔ­κα­μα ἐ­γώ» (Ἰω. ιγ' 14-15).

Στή δι­α­κο­νί­α του ὁ ἐ­πί­σκο­πος κα­λεῖ­ται νά γί­νει δοῦ­λος πάν­των «διά Ἰ­η­σοῦ» (Β' Κορ. δ 5). Ἄν καί εἶ­ναι ἐ­λεύ­θε­ρος ἔ­ναν­τι ὅ­λων, ὀ­φεί­λει νά δου­λώ­σει τόν ἑ­αυ­τό του σέ ὅ­λους γιά νά κερ­δί­σει τούς πε­ρισ­σό­τε­ρους· νά γί­νει «εἰς πάν­τας τά πάν­τα, ὥ­στε διά παν­τός τρό­που νά σώ­σει με­ρι­κούς» (Α' Κόρ. θ' 19-22).

Κα­λεῖ­ται πάν­το­τε νά παίρ­νει τή θέ­ση τοῦ ἀ­δυ­νά­του, τοῦ ἀν­θρώ­που πού ὑ­πο­φέ­ρει καί νά γί­νει γι’ αὐ­τόν πα­τέ­ρας. Τό ὅ­πλο του καί ἡ δύ­να­μή του δέν πα­ρο­μοι­ά­ζε­ται μέ τήν ἰ­σχύ τῶν ἀρ­χόν­των τοῦ κό­σμου τού­του. Κα­λεῖ­ται νά ἐ­πι­βάλ­λε­ται μέ τήν ἀ­γά­πη, τήν πει­θώ καί τό μαρ­τύ­ριο. Αὐ­τό ὑ­πο­γραμ­μί­ζε­ται στήν ἁ­γί­α Γρα­φή.

«Ποι­μά­να­τε τό ποί­μνιο τοῦ Θε­οῦ πού εἶ­ναι με­τα­ξύ σας, ὄ­χι ἀ­ναγ­κα­στι­κῶς ἀλ­λά θε­λη­μα­τι­κῶς, οὔ­τε μέ αἰ­σχρο­κερ­δῆ τρό­πον, ἀλ­λά μέ προ­θυ­μί­αν, οὔ­τε ὡς νά ἔ­χε­τε κυ­ρι­αρ­χι­κήν ἐ­ξου­σί­αν ἐ­πί ἐ­κεί­νων τούς ὁ­ποί­ους σᾶς ἔ­λα­χε νά ποι­μαί­νε­τε («κα­τα­κυ­ρι­εύ­ον­τες τῶν κλή­ρων»­), ἀλ­λά νά δί­δε­τε τό κα­λόν πα­ρά­δειγ­μα εἰς τό ποί­μνιον. Καί ὅ­ταν φα­νε­ρω­θῆ ὁ Ἀρ­χι­ποι­μήν, τό­τε θά λά­βε­τε τό ἀ­μά­ραν­τον στε­φά­νι τῆς δό­ξης» (Α' Πε­τρ. ε' 2-4, πρβλ. Ἰ­εζ. λδ' 1- 31).

Τό πνεῦ­μα τῆς θυ­σί­ας, τό ὁ­ποῖ­ο πρέ­πει νά εἶ­ναι ὁ­δη­γός στόν ἐ­πί­σκο­πο, ἐκ­φρά­ζε­ται καί στήν εὐ­χή τῆς χει­ρο­το­νί­ας: «Σύ, Χρι­στέ, καί τοῦ­τον τόν ἀ­να­δει­χθέν­τα οἰ­κο­νό­μον τῆς Ἀρ­χι­ε­ρα­τι­κῆς χά­ρι­τος, ποί­η­σον γε­νέ­σθαι μι­μη­τήν Σου τοῦ ἀ­λη­θι­νοῦ Ποι­μέ­νος, τι­θέν­τα τήν ψυ­χήν αὐ­τοῦ ὑ­πέρ τῶν προ­βά­των Σου× ὁ­δη­γόν τῶν τυ­φλῶν, φῶς τῶν ἐν σκό­τει, παι­δευ­τήν ὀρ­φα­νῶν, δι­δά­σκα­λον νη­πί­ων, φω­στῆ­ρα ἐν κό­σμῳ.­.. Σόν γάρ ἐ­στι τό ἐ­λε­εῖν καί σώ­ζειν ἡ­μᾶς, ὁ Θε­ός...»!

θ) Πατέρες καί διδάσκαλοι

Οἱ κλη­ρι­κοί τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας κα­λοῦν­ται νά γί­νουν πνευ­μα­τι­κοί πα­τέ­ρες τοῦ ποι­μνί­ου τους. Οἱ ἀ­πό­στο­λοι εἶ­χαν αὐ­τή τήν αὐ­το­συ­νει­δη­σί­α τοῦ πνευ­μα­τι­κοῦ Πα­τέ­ρα ὅ­λων ἐ­κεί­νων πού ἐ­πί­στευ­σαν στό κή­ρυγ­μά τους καί ἀ­να­γεν­νή­θη­καν ἀ­πό τή χά­ρη τοῦ Θε­οῦ (Α' Κόρ. δ' 15. Β' Κορ. στ' 13, Ἰ­β' 14. Γαλ. δ' 19. Φι­λημ. 10. Γ' Ἰ­ω. 4, πρβλ. Δ' Βα­σιλ. β' 12, στ’ 21, ἰ­γ’ 14). Ἀ­κό­μη πα­ραγ­γέλ­λουν στούς πι­στούς νά ἀ­πο­δί­δουν τι­μή καί νά ὑ­πο­τάσ­σον­ται στούς πνευ­μα­τι­κούς ἐρ­γά­τες (Α' Κορ. ἰ­στ' 16. Φι­λιπ. β' 29-30. Α' Θεσ. ε' 12-13. Ἑ­βρ. ι­γ' 17).

Ἡ προ­σφώ­νη­ση λοι­πόν «πά­τερ» δέν ἐ­κλαμ­βά­νε­ται μέ ἀ­πό­λυ­τη ση­μα­σί­α, για­τί ἐ­κεῖ­νος πού ἀ­να­γεν­νᾶ εἶ­ναι ὁ Θε­ός (Ματθ. κγ' 9). Ὅ­μως οἱ πνευ­μα­τι­κοί ἐρ­γά­τες γί­νον­ται συ­νερ­γοί σ’ αὐ­τό τό ἔρ­γο, ἀ­φοῦ ὁ λό­γος τοῦ Θε­οῦ φθά­νει στούς ἀν­θρώ­πους μέ­σῳ αὐ­τῶν, καί γί­νον­ται οἰ­κο­νό­μοι τῶν μυ­στη­ρί­ων τοῦ Θε­οῦ.

Μέ τήν ἴ­δια ἔν­νοι­α ἐ­κλαμ­βά­νου­με καί τόν ὅ­ρο «ποι­μέ­νας» ἤ «δι­δά­σκα­λος». Τά «πρό­βα­τα» ἀ­νή­κουν στό Χρι­στό. Ἐ­κεῖ­νος εἶ­ναι ὁ ποι­μέ­νας καί μο­να­δι­κός Δι­δά­σκα­λος· κα­νείς δέν πρέ­πει μ’ αὐ­τή τήν ἀ­πό­λυ­τη ἔν­νοι­α νά ὀ­νο­μα­σθεῖ ποι­μέ­νας ἤ δι­δά­σκα­λος (Ματθ. κγ' 8). Ὅ­μως με­τα­ξύ τῶν χα­ρι­σμά­των πού ὁ Θε­ός δι­α­νέ­μει, εἶ­ναι καί τό ἀ­ξί­ω­μα τοῦ ποι­μέ­να καί δι­δα­σκά­λου, «πρός κα­ταρ­τι­σμόν τῶν ἁ­γί­ων, εἰς ἔρ­γον δι­α­κο­νί­ας, εἰς οἰ­κο­δο­μήν τοῦ σώ­μα­τος τοῦ Χρι­στοῦ» (Ἐ­φεσ. δ' 11-12. Α' Κόρ. ι­β' 27-29).

ι) Ἀποστολική διαδοχή

Ὁ ἐ­πί­σκο­πος ἀ­πο­τε­λεῖ τήν ἐγ­γύ­η­ση γιά τήν δια­ρκῆ πα­ρου­σί­α τοῦ Χρι­στοῦ στήν Ἐκ­κλη­σί­α. Αὐ­τό ὅ­μως δέν ἐ­πι­τυγ­χά­νε­ται ἄν ὁ θε­σμός τοῦ ἐ­πι­σκό­που εἶ­ναι προ­σω­ρι­νός καί ὄ­χι μό­νι­μος. Γνω­ρί­ζου­με πώς ὁ Χρι­στός μέ­νει μα­ζί μας «μέ­χρι τῆς συν­τέ­λειας τοῦ κό­σμου» (Ματθ. κη' 20) καί ἑ­πο­μέ­νως πα­ρα­μέ­νει ποι­μέ­νας καί ἐ­πί­σκο­πος τῶν δι­κῶν Του προ­βά­των. Αὐ­τή ἡ δια­ρκής πα­ρου­σί­α τοῦ Χρι­στοῦ κα­το­χυ­ρώ­νει καί τή δι­α­κο­νί­α ἐ­κεί­νων πού ἀ­πο­τε­λοῦν τούς οἰ­κο­νό­μους τῆς χά­ρης Του. Ποι­ό ὅ­μως εἶ­ναι τό κρι­τή­ριο, ποῦ ἐ­ξα­σφα­λί­ζει τή συ­νέ­χεια τοῦ ἐ­πι­σκο­πι­κοῦ ἀ­ξι­ώ­μα­τος, ὥ­στε νά ἀ­πο­κλεί­ε­ται κά­θε νό­θευ­ση στό ση­μεῖ­ο αὐ­τό; Εἶ­ναι ἡ ἀ­πο­στο­λι­κή δι­α­δο­χή, ἡ «κα­τα­γω­γή» δη­λα­δή τῶν ση­με­ρι­νῶν ἐ­πι­σκο­πῶν ἀ­πό τούς ἀ­πο­στό­λους μέ βά­ση τή χει­ρο­το­νί­α. Θά μπο­ροῦ­σε κα­νείς νά πεῖ πώς αὐ­τός εἶ­ναι ὁ σκε­λε­τός τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, ἐ­νῷ στήν κο­ρυ­φή της μέ­νει πάν­το­τε ὁ Χρι­στός (πρβλ. Α΄ Τιμ. α' 3, δ' 9-16. Β ' Τιμ. α' 6, δ' 9-10. Τιτ. α ' 5, γ' 10).

Ἡ ἀ­πο­στο­λι­κή δι­α­δο­χή εἶ­ναι τό ὄρ­γα­νο πού ἐ­ξα­σφα­λι­ζει τήν ταυ­τό­τη­τα καί τήν ἑ­νό­τη­τα τοῦ ζῶν­τος Σώ­μα­τος τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας διά μέ­σου τῶν αἰ­ώ­νων. Αὐ­τό δέν εἶ­ναι με­τα­γε­νέ­στε­ρη ἐ­πι­νό­η­ση, ἀλ­λά θέ­λη­ση τοῦ Χρι­στοῦ καί τῶν ἀ­πο­στό­λων.

Οἱ ἀ­πό­στο­λοι κή­ρυτ­ταν στά δι­α­φο­ρά μέ­ρη, βά­πτι­ζαν ὅ­σους με­τε­στρέ­φον­το ἀ­πό τό κή­ρυγ­μά τους καί ὀρ­γά­νω­ναν τή ζω­ή τῶν Ἐκ­κλη­σι­ῶν πού ἵ­δρυ­αν. Ἐ­ξέ­λε­γαν ἕ­να ἱ­κα­νό πρό­σω­πο με­τα­ξύ τῶν πι­στῶν, τό κα­θι­στοῦ­σαν ἐ­πι­κε­φα­λῆς μιᾶς το­πι­κῆς Ἐκ­κλη­σί­ας καί τοῦ ἔ­δι­ναν ἐν­το­λή νά ἐ­κλέ­ξει ἄλ­λους ἱ­κα­νούς πι­στούς, γιά νά τούς κα­τα­στή­σει σέ κά­θε πό­λη «πρε­σβυ­τέ­ρους καί δι­α­κό­νους».

Μέ αὐ­τόν τόν τρό­πο ὁ ἀ­πό­στο­λος Παῦ­λος ἐ­κλέ­γει καί ἐγ­κα­θι­στᾶ στήν Κρή­τη τόν Τί­το καί γρά­φει: «διά τόν σκο­πόν αὐ­τόν σέ ἄ­φη­σα εἰς τήν Κρή­τη, διά νά δι­ορ­θώ­σεις τά ἐλ­λι­πῆ καί νά ἐγ­κα­τα­στή­σεις εἰς κά­θε πό­λιν πρε­σβυ­τέ­ρους, ὅ­πως ἐ­γώ σέ δι­έ­τα­ξα» (Τιτ. α' 5). Δέν πα­ρα­λεί­πει νά προσ­δι­ο­ρί­σει καί τίς προ­ϋ­πο­θέ­σεις πού πρέ­πει νά ἔ­χει κά­θε πρε­σβύ­τε­ρος. Μέ τόν ἴ­διο σκο­πό ἄ­φη­σε καί τόν Τι­μό­θε­ο στήν Ἔ­φε­σο καί τοῦ ὑ­πεν­θυ­μί­ζει: «νά ἀ­να­ζω­πυ­ρώ­νεις τό χά­ρι­σμα τοῦ Θε­οῦ, πού ὑ­πάρ­χει μέ­σα σου διά τῆς ἐ­πι­θέ­σε­ως τῶν χει­ρῶν μου» (Β' Τιμ. α' 6, πρβλ. Α' Τιμ. δ' 14).

Ὁ Τί­τος λοι­πόν καί ὁ Τι­μό­θε­ος δέν ἠ­σαν αὐ­τό­κλη­τοι. Κα­τε­στα­θη­σαν ἐ­πί­σκο­ποι καί ποι­μέ­νες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μέ ἐ­κλο­γή καί χει­ρο­το­νί­α τοῦ ἀ­πο­στό­λου Παύ­λου. Αὐ­τό τό «χά­ρι­σμα τοῦ Θε­οῦ» ἐ­κλή­θη­σαν νά με­τα­δώ­σουν καί σέ ἄλ­λους μέ τόν τρό­πο πού δι­δά­χθη­καν ἀ­πό τούς ἀ­πο­στό­λους· «ὅ­πως ἐ­γώ σέ δι­έ­τα­ξα!» (Τίτ. ἅ' 5).

Ἡ χει­ρο­το­νί­α δέν ἦ­ταν ἁ­πλή τε­λε­τή, ἀλ­λά εἶ­χε χα­ρα­κτῆ­ρα χα­ρι­σμα­τι­κό-μυ­στη­ρια­κό. Τοῦ­το φα­νε­ρώ­νε­ται ἀ­πό τήν προ­τρο­πή τοῦ ἀ­πο­στό­λου πρός τόν Τι­μό­θε­ο: «Εἰς κα­νέ­να νά μή ἐ­πι­θέ­τεις τα­χέ­ως τά χέ­ρια σου!» (Α' Τιμ. ε' 33, πρβλ. Πράξ. ι­δ' 23, κ' 28).

Μέ τή χει­ρο­το­νί­α οἱ ποι­μέ­νες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας περ­νοῦν στήν ἀ­πο­στο­λι­κή δι­α­δο­χή· ἑ­νώ­νον­ται σέ μί­α συ­νέ­χη καί ἀ­δι­ά­σπα­στη ἁ­λυ­σί­δα μέ τήν ἀ­πο­στο­λι­κή Ἐκ­κλη­σί­α, πού ἐγ­γυᾶ­ται γιά τήν κα­θα­ρό­τη­τα τῆς ἀ­πο­στο­λι­κῆς δι­δα­χῆς, διά μέ­σου τῶν αἰ­ώ­νων μέ­χρι σή­με­ρα.

Μέ τήν ἀ­πο­στο­λι­κή δι­α­δο­χή ἡ ἱ­ε­ρω­σύ­νη τῶν ση­με­ρι­νῶν ἐ­πι­σκο­πῶν τῆς Ὀρ­θό­δο­ξου Ἐκ­κλη­σί­ας μας καί τῶν λοι­πῶν κλη­ρι­κῶν της ἀ­νά­γε­ται στούς ἀ­πο­στό­λους καί μέ­σῳ αὐ­τῶν στόν ἴ­διο τόν Χρι­στό× ἀ­πο­τε­λεῖ με­το­χή στήν ἱ­ε­ρω­σύ­νη τοῦ μό­νου ἱ­ε­ρέ­ως Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ. Ἔ­τσι δι­α­σῴ­ζε­ται ἡ ταυ­τό­τη­τα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, ἡ ὁ­ποί­α λαμ­βά­νει καί γνω­ρί­σμα­τα ὁ­ρα­τά, ὥ­στε νά μπο­ροῦ­με νά εἴ­μα­στε βέ­βαι­οι γιά τή συ­νέ­χεια καί νά μή κιν­δυ­νεύ­ου­με νά πλα­νη­θοῦ­με μέ τήν πα­ρου­σί­α τῶν αἱ­ρέ­σε­ων.

Μέ τήν ἀ­πο­στο­λι­κή δι­α­δο­χή ὁ ἐ­πί­σκο­πος εἶ­ναι πρό­σω­πο συγ­κε­κρι­μέ­νο καί ἡ γνη­σι­ό­τη­τά του μπο­ρεῖ νά ἐ­ξα­κρι­βω­θεῖ, ὅ­πως μπο­ρεῖ κα­νείς νά ἐ­ξα­κρι­βώ­σει καί τήν ἑ­νό­τη­τά του μέ τήν Ἐκ­κλη­σί­α διά μέ­σου τῶν αἰ­ώ­νων. Μπο­ροῦ­με λοι­πόν νά γνω­ρί­ζου­με ποι­ός εἶ­ναι ὁ ἐ­πί­σκο­πος, τό πρό­σω­πο δη­λα­δή πού ἐκ­φρά­ζει τήν πα­ρου­σί­α τοῦ Χρι­στοῦ καί τήν ἑ­νό­τη­τα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας καί ποῦ βρί­σκε­ται ἡ ἀ­λη­θι­νή Ἐκ­κλη­σί­α.

Κλεί­νον­τας τό κε­φά­λαι­ο αὐ­τό ὑ­πο­γραμ­μί­ζου­με πώς ἡ ἱ­ε­ρω­σύ­νη τοῦ Χρι­στοῦ εἶ­ναι ἀ­με­τα­βί­βα­στη καί ἡ θυ­σί­α Του μο­να­δι­κή. Ἡ ἱ­ε­ρω­σύ­νη στήν Ἐκ­κλη­σί­α δέν εἶ­ναι ἀ­νε­ξάρ­τη­τη ἀ­πό αὐ­τή τήν ἱ­ε­ρω­σύ­νη τοῦ Χρι­στοῦ, ὅ­πως καί ἡ ἀ­ναί­μα­κτη θυ­σί­α πού τε­λεῖ­ται στήν Ἐκ­κλη­σί­α εἶ­ναι ἀ­νε­ξάρ­τη­τη ἀ­πό τή μο­να­δι­κή θυ­σί­α τοῦ Χρι­στοῦ. Ἡ ἱ­ε­ρω­σύ­νη στήν Ἐκ­κλη­σί­α ἀ­πο­τε­λεῖ με­το­χή στήν ἱ­ε­ρω­σύ­νη τοῦ Χρι­στοῦ καί ἡ ἀ­ναί­μα­κτη θυ­σί­α με­το­χή στή μο­να­δι­κή θυ­σί­α Ἐ­κεί­νου.

Οἱ ἱ­ε­ρεῖς στήν Ἐκ­κλη­σί­α εἶ­ναι τά ὄρ­γα­να, οἱ «οἰ­κο­νό­μοι», τούς ὁ­ποί­ους χρη­σι­μο­ποι­εῖ ὁ Χρι­στός γιά νά δω­ρί­σει σέ μᾶς τή σω­τη­ρί­α, πού ἀ­πορ­ρέ­ει ἀ­πό τή δι­κή Του θυ­σί­α. Εἶ­ναι ὁ­ρα­τές εἰ­κό­νες τῆς πα­ρου­σί­ας τοῦ Χρι­στοῦ, ποῦ ἐ­νερ­γεῖ τά πάν­τα μέ­σα στήν Ἐκ­κλη­σί­α. Ἡ ἐ­ξου­σί­α τους δέν εἶ­ναι ἀ­το­μι­κή, ἀλ­λά λει­τουρ­γι­κή καί σχε­τί­ζε­ται μέ τήν πα­ρου­σί­α τοῦ Χρι­στοῦ στήν Ἐκ­κλη­σί­α, πού εἶ­ναι ἡ κε­φα­λή Της.

Οἱ ἐ­πί­σκο­ποι, καί μέ­σῳ αὐ­τῶν ὅ­λοι οἱ κλη­ρι­κοί τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, βρί­σκον­ται σέ ἀ­δι­ά­σπα­στη ἑ­νό­τη­τα μέ τήν ἀ­πο­στο­λι­κή Ἐκ­κλη­σί­α μέ­σῳ τῆς ἀ­πο­στο­λι­κῆς δι­α­δο­χῆς καί ὑ­πό τήν συ­νε­χῆ κα­θο­δή­γη­ση τῆς Κε­φα­λῆς τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας. Ἡ ἀ­πο­στο­λι­κή δι­α­δο­χή ἀ­πο­τε­λεῖ ἐγ­γύ­η­ση γιά τή δια­ρκῆ πα­ρου­σί­α τοῦ Χρι­στοῦ στήν Ἐκ­κλη­σί­α, εἶ­ναι ὁ σκε­λε­τός τοῦ ἑ­νια­ίου σώ­μα­τος τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, τό ὄρ­γα­νο τῆς ταυ­τό­τη­τας τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας διά μέ­σου τῶν αἰ­ώ­νων.

Μέ τήν ἀ­πο­στο­λι­κή δι­α­δο­χή καί τόν τρό­πο πού με­τα­δί­δε­ται, δη­λα­δή μέ τή χει­ρο­το­νί­α, ἡ Ἐκ­κλη­σί­α τοῦ Χρι­στοῦ λαμ­βά­νει ὁ­ρα­τά γνω­ρί­σμα­τα καί ὁ ἐ­πί­σκο­πος κα­θί­στα­ται πλέ­ον συγ­κε­κρι­μέ­νο πρό­σω­πο καί ἡ γνη­σι­ό­τη­τά του μπο­ρεῖ νά ἐ­ξα­κρι­βω­θεῖ.

Ἡ ἑ­νό­τη­τα αὐ­τή τῶν ἐ­πι­σκό­πων μέ τόν Χρι­στό καί τήν Ἐκ­κλη­σί­α ἀ­πο­δει­κνύ­ει πώς ἡ «αὐ­θεν­τί­α» τους δέν τούς ἐ­πι­τρέ­πει νά ἐκ­φρά­σουν δι­κές τους ἀν­τι­λή­ψεις, ἀλ­λά μό­νο τή «γνώ­μη τοῦ Χρι­στοῦ». Μέ αὐ­τή τήν ἔν­νοι­α ὁ ἐ­πί­σκο­πος ἀ­πο­τε­λεῖ ἐγ­γύ­η­ση τῆς δια­ρκοῦς πα­ρου­σί­ας τοῦ Χρι­στοῦ στήν Ἐκ­κλη­σί­α καί τῆς χα­ρι­σμα­τι­κῆς δρά­σης τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος. Ὅ­που βρί­σκε­ται ὁ ἐ­πί­σκο­πος, ἐ­κεῖ εἶ­ναι ἡ κα­θο­λι­κή Ἐκ­κλη­σί­α, για­τί ὁ ἐ­πί­σκο­πος ἵ­στα­ται «εἰς τό­πον Θε­οῦ», δη­λα­δή ὀ­φεί­λει πάν­το­τε νά μέ­νει ἑ­νω­μέ­νος καί νά ἐ­νερ­γεῖ σέ ἁρ­μο­νί­α μέ τήν Ἐκ­κλη­σί­α καί μέ τήν Κε­φα­λή της, τόν Ἰ­η­σοῦ Χρι­στό. Αὐ­τό ση­μαί­νει πώς γί­νε­ται δοῦ­λος πάν­των καί στορ­γι­κός πα­τέ­ρας, ἰ­δι­αί­τε­ρα τῶν ἀ­δυ­νά­των. Ἔρ­γο τῆς ζω­ῆς του εἶ­ναι­ὄ­χι ἡ ἱ­κα­νο­ποί­η­ση ὁ­ποι­ων­δή­πο­τε προ­σω­πι­κῶν φι­λο­δο­ξι­ῶν, ἀλ­λά ἡ σω­τη­ρί­α τῶν «προ­βά­των», τά ὁ­ποί­α δέν ἀ­νή­κουν σ’ αὐ­τόν ἀλ­λά στόν Ποι­μέ­να Χρι­στό. Το­πο­θε­τή­θη­κε σ’ αὐ­τή τή θέ­ση ἀ­πό τόν Κύ­ριο μό­νο γιά νά δι­α­κο­νή­σει τά «πρό­βα­τα», ὄ­χι γιά νά ἀν­τλή­σει ἀ­πό αὐ­τή προ­νο­μί­α ἤ νά κα­το­χυ­ρώ­σει σ’ αὐ­τήν δι­και­ώ­μα­τα ἀ­νε­ξάρ­τη­τα ἀ­πό τήν οἰ­κο­δο­μή τῶν πι­στῶν ἤ καί σέ βά­ρος τῆς οἰ­κο­δο­μῆς τοῦ ποι­μνί­ου του.