ΓΡΑ­ΦΙ­ΚΗ ΚΑ­ΤΟ­ΧΥ­ΡΩ­ΣΗ ΤΗΣ ΤΡΙ­Α­ΔΙ­ΚΗΣ Α­ΛΗ­ΘΕΙΑΣ

 

Μι­λή­σα­με γιά τήν πί­στη τῆς Ὀρ­θό­δο­ξης Ἐκ­κλη­σί­ας στόν Ἕ­να καί Τρι­α­δι­κό Θε­ό καί ὑ­πο­γραμ­μί­σα­με πώς αὐ­τή ἡ πί­στη θε­με­λι­ώ­νει τήν ἐλ­πί­δα μας γιά αἰ­ώ­νια ζω­ή. Σ’ αὐ­τό τό κε­φά­λαι­ο θά δεί­ξου­με ὅ­τι ἡ πί­στη αὐ­τή ταυ­τί­ζε­ται μέ τή δι­δα­χή τῆς Ἁ­γί­ας Γρα­φῆς.

α) Ποι­ή­σω­μεν.­..
Ἡ Τρι­α­δι­κή ἀ­λή­θεια πα­ρου­σι­ά­ζε­ται ἤ­δη στό πρῶ­το κε­φά­λαι­ο τοῦ πρώ­του Βι­βλί­ου τῆς Ἁ­γί­ας Γρα­φῆς:
«Καί εἶ­πεν ὁ Θε­ός· ἄς δη­μι­ουρ­γή­σου­με ἄν­θρω­πο σύμ­φω­να μέ τή δί­κη μας εἰ­κό­να καί ὁ­μοί­ω­ση (κα­τ’ εἰ­κό­να καί κα­θ’ ὁ­μοί­ω­σιν) καί ἄς ἐ­ξου­σιά­ζουν στά ψά­ρια τῆς θά­λασ­σας καί στά πε­τει­νά τοῦ οὐ­ρα­νοῦ καί στά κτή­νη καί σ’ ὅ­λη τή γῆ καί σ’ ὅ­λα τά ἑρ­πε­τά πού σύ­ρον­ται πά­νω στή γῆ. Καί ἐ­δη­μι­ούρ­γη­σε ὁ Θε­ός τόν ἄν­θρω­πο, σύμ­φω­να μέ τήν εἰ­κό­να τοῦ Θε­οῦ τόν ἐ­δη­μι­ούρ­γη­σε, ἄν­δρα καί γυ­ναῖ­κα ἐ­ποί­η­σεν αὐ­τούς» (Γεν. α' 26-27).
Ἐ­δῶ πα­ρου­σι­ά­ζε­ται ὁ Θε­ός νά «βου­λεύ­ε­ται» ἀ­πευ­θυ­νό­με­νος σέ κά­ποι­ον ἤ κά­ποι­ους: «ποι­ή­σω­μεν ἄν­θρω­πον».
Ἄς δη­μι­ουρ­γή­σου­με, λέ­γει, ὑ­πο­γραμ­μί­ζον­τας ὅ­τι ὁ ἄν­θρω­πος εἶ­ναι καρ­πός τῆς θεί­ας βού­λη­σης καί ἐ­νέρ­γειας ὄ­χι ἑ­νός, ἀλ­λά πε­ρισ­σο­τέ­ρων θεί­ων προ­σώ­πων. Ἡ «εἰ­κό­να», σύμ­φω­να μέ τήν ὁ­ποί­α ἐ­πρό­κει­το νά δη­μι­ουρ­γη­θεῖ ὁ ἄν­θρω­πος ἦ­ταν μί­α. Ὅ­μως ἀ­νε­φέ­ρε­το ὄ­χι μό­νο στό πρό­σω­πο πού ὁ­μι­λοῦ­σε, ἀλ­λά καί στά πρό­σω­πα ἐ­κεί­νων μέ τούς ὁ­ποί­ους «ἐ­βου­λεύ­ε­το». Τε­λι­κά ἡ Ἁ­γί­α Γρα­φή ἐγ­κα­τα­λεί­πει τόν πλη­θυν­τι­κό ἀ­ριθ­μό καί ὑ­πο­γραμ­μί­ζει ὅ­τι ὁ ἄν­θρω­πος ἐ­δη­μι­ουρ­γή­θη ἀ­πό τόν Θε­ό καί «κα­τ’ εἰ­κό­να Θε­οῦ». Ἡ πε­ρι­κο­πή πα­ρου­σιά­ζει ὄ­χι μό­νο τήν ταυ­τό­τη­τα τῆς οὐ­σί­ας τῶν Τρι­ῶν θεί­ων προ­σώ­πων («κα­τ’ εἰ­κό­να ἡ­με­τέ­ραν καί ὁ­μοί­ω­σιν»­), ἀλ­λά καί τήν ταυ­τό­τη­τα θε­λή­μα­τος καί ἐ­νερ­γεί­ας («καί ἐ­ποί­η­σεν ὁ Θε­ός.­.­.­»­).
«Πρός ποῖ­ον ὡ­μί­λει ὁ Θε­ός, ὥ­στε νά ὁ­μι­λεῖ προ­στά­ζων;» ρω­τά­ει ὁ Μ. Ἀ­θα­νά­σιος ἀ­να­φε­ρό­με­νος στό «ποι­ή­σω­μεν ἄν­θρω­πον.­.­.» (Γεν. α' 26). «Ἐ­άν λοι­πόν ὡ­μί­λει εἰς αὐ­τά πού ἐ­γί­νον­το καί ἔ­δι­δε δι­α­τα­γάς εἰς αὐ­τά, θά ἦ­το πε­ριτ­τός ὁ λό­γος, δι­ό­τι δέν ὑ­πῆρ­χον ἀ­κό­μη, ἀλ­λ’ ἐ­πρό­κει­το νά γί­νουν· οὐ­δείς ὁ­μί­λει εἰς αὐ­τόν πού δέν ὑ­πάρ­χει, οὔ­τε δί­δει δι­α­τα­γάς, διά νά γί­νει αὐ­τό πού δέν ἔ­χει ἀ­κό­μη γί­νει. Δι­ό­τι ἐ­άν ὁ Θε­ός δι­έ­τασ­σε αὐ­τά πού ἐ­πρό­κει­το νά δη­μι­ουρ­γη­θοῦν, θά ἔ­πρε­πε νά λέ­γει· γί­νε οὐ­ρα­νέ.­.. καί δη­μι­ουρ­γή­σου ἄν­θρω­πε.­.. Ἀ­πό αὐ­τά φαί­νε­ται ὁ Θε­ός νά συ­νο­μι­λεῖ πε­ρί τού­των μέ κά­ποι­ον πλη­σί­ον Του».
Γιά τόν Υἱ­ό καί Λό­γο τοῦ Θε­οῦ γνω­ρί­ζου­με πώς πα­ρευ­ρί­σκε­το κα­τά τή δη­μι­ουρ­γί­α (Πα­ροιμ. η' 27. Ψαλμ. λβ' 6. Ἰ­ω. α' 3. Ἐ­φεσ. γ' 9. Κολ. α' 16. Ἑ­βρ. α' 2. Ἀ­πόκ. γ' 14. δ' 11). Ἀ­κό­μη ὁ Υἱ­ός κά­νει ὅ,τι κά­νει καί ὁ Πα­τέ­ρας (Ἰ­ω. ε' 19). '­Ο Μ. Βα­σί­λει­ος ἀ­να­φέ­ρει πώς ὁ Θε­ός, μέ τό «ποι­ή­σω­μεν.­.­.» ἀ­πευ­θύ­νε­ται πρός τόν Υἱ­ό, πού εἶ­ναι «ἀ­παύ­γα­σμα τῆς δό­ξης καί χα­ρα­κτήρ τῆς ὑ­πο­στά­σε­ως αὐ­τοῦ» (Ἑ­βρ. α' 15) καί «εἰ­κών τοῦ Θε­οῦ τοῦ ἀ­ο­ρά­του» (Κολ. α' 15), «πρός τήν ἴ­διαν τήν εἰ­κό­να Του, τήν ζῶ­σαν, ἐ­κεί­νην πού εἶ­πε· “ἐ­γώ καί ὁ Πα­τήρ ἕν ἐ­σμεν” (Ἰ­ω. ι' 30) καί “ὁ ἑ­ω­ρα­κώς ἐ­μέ ἑ­ώ­ρα­κε τόν Πα­τέ­ρα”  (Ἰ­ω.ι­δ')· εἰς ἐ­κεί­νην λέ­γει τό “ποι­ή­σω­μεν ἄν­θρω­πον κα­τ’ εἰ­κό­να ἡ­με­τέ­ραν”. Ὅ­που μί­α εἰ­κών, ποῦ τό ἀ­νό­μοι­ον;­».
Ἀλ­λά στή δη­μι­ουρ­γί­α παίρ­νει μέ­ρος καί τό Ἅ­γιο Πνεῦ­μα, ὄ­χι μό­νο ὁ Υἱ­ός καί Λό­γος τοῦ Θε­οῦ: «Μέ τόν Λό­γον τοῦ Κυ­ρί­ου ἐ­στε­ρε­ώ­θη­σαν οἱ οὐ­ρα­νοί καί μέ τό Πνεῦ­μα τοῦ στό­μα­τος Αὐ­τοῦ ἡ δύ­να­μις αὐ­τῶν» (Ψαλμ. λβ΄6) «τό Πνεῦ­μα τοῦ Θε­οῦ μέ δη­μι­ούρ­γη­σε καί ἡ πνο­ή τοῦ Παν­το­δύ­να­μου μέ δι­δά­σκει» (Ἰ­ωβ λγ' 4. Πρβλ. Ψαλμ. ργ' 29-30).
«Ὁ γάρ Πα­τήρ διά τοῦ Λό­γου ἐν Πνεύ­μα­τι κτί­ζει τά πάν­τα», ἀ­να­φέ­ρει χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά ὁ Μ. Ἀ­θα­νά­σιος· «ἐ­πει­δή, ὅ­που εἶ­ναι ὁ Λό­γος, ἐ­κεῖ εἶ­ναι καί τό Ἅ­γιον Πνεῦ­μα· καί τά κτι­ζό­με­να διά τοῦ Λό­γου ἔ­χουν τήν δύ­να­μιν τῆς ὑ­πάρ­ξε­ως των ἀ­πό τόν Υἱ­όν διά τοῦ Πνεύ­μα­τος (Ψαλμ. λβ' 6)­.­.. Λοι­πόν ἔ­τσι ἀ­πο­δει­κνύ­ε­ται ὅ­τι τό Πνεῦ­μα εἶ­ναι ἀ­δι­αί­ρε­τον ἀ­πό τόν Υἱ­όν». Τό συμ­πέ­ρα­σμα λοι­πόν εἶ­ναι ὅ­τι «ὁ Πα­τήρ διά τοῦ Υἱ­οῦ ἐν Ἁ­γί­ῳ Πνεύ­μα­τι ποι­εῖ τά πάν­τα· ἔ­τσι δι­α­τη­ρεῖ­ται ἡ ἑ­νό­τη­τα τῆς Ἁ­γί­ας Τριά­δος καί ἔ­τσι κη­ρύσ­σε­ται εἰς τήν Ἐκ­κλη­σί­αν ἕ­νας Θε­ός» (Πρβλ. Α' Κορ. η' 6. Ρωμ. ι­α' 36).
Ὅ­ταν ἡ Ἁ­γί­α Γρα­φή ἀ­να­φέ­ρει «ποι­ή­σω­μεν.­.­.­», ἐν­νο­εῖ πώς ὁ ἄν­θρω­πος καί ὁ­λό­κλη­ρος ἡ δη­μι­ουρ­γί­α ἔ­χει ὡς «ἀρ­χι­κή αἰ­τί­α» τόν Πά­τε­ρα, ὡς «δη­μι­ουρ­γι­κή» τόν Υἱ­όν καί ὡς «τε­λει­ο­ποι­οῦ­σα» τό Ἅ­γιο Πνεῦ­μα.

β) Ἐ­δά­φια πού ἀ­να­φέ­ρουν δύ­ο θεῖ­α πρό­σω­πα
Πολ­λά ἐ­δά­φια στήν Ἁ­γί­α Γρα­φή κά­νουν λό­γο γιά δύ­ο θεῖ­α πρό­σω­πα καί ἑρ­μη­νεύ­ον­ται στό φῶς τῆς ὀρ­θό­δο­ξου πί­στης ὅ­τι ἀ­να­φέ­ρον­ται στόν Ἕ­να καί Τρι­α­δι­κό Θε­ό, στόν ὁ­ποῖ­ο δι­α­κρί­νον­ται μί­α φύ­ση καί τρί­α πρό­σω­πα.
Στόν προ­φή­τη Ἰ­ε­ζε­κι­ήλ ἀ­να­φέ­ρε­ται:
«Καί εἶ­πε Κύ­ριος πρός ἐ­μέ· ἡ πύ­λη αὐ­τή εἶ­ναι κλει­σμέ­νη, κα­νείς δέν θά πε­ρά­σει δι’ αὐ­τῆς, δι­ό­τι Κύ­ριος ὁ Θε­ός τοῦ Ἰσ­ρα­ήλ θά εἰ­σέλ­θει δι’ αὐ­τῆς καί θά μεί­νει κλει­σμέ­νη» (Ἰ­εζ. μδ' 2). Καί ἐ­δῶ πα­ρου­σι­ά­ζον­ται δύ­ο θεῖ­α πρό­σω­πα. Ἀ­σφα­λῶς ὁ δεύ­τε­ρος Κύ­ριος, πού εἰ­σῆλ­θε διά τῆς κλει­στῆς πύ­λης (παρ­θέ­νος Μα­ρί­α), εἶ­ναι ὁ Υἱ­ός καί Λό­γος τοῦ Θε­οῦ, πού ἐ­ναν­θρώ­πη­σε καί κα­τοί­κη­σε με­τα­ξύ μας (Ἰ­ω. α' 14).
«Δι­ό­τι τά­δε λέ­γει Κύ­ριος Παν­το­κρά­τωρ·
 εἰς δό­ξαν μέ ἀ­πέ­στει­λε
ἐ­νάν­τιον τῶν ἐ­θνῶν πού σᾶς λα­φυ­ρα­γώ­γη­σαν,
δι­ό­τι ὅ­ποι­ος σᾶς ἀγ­γί­ζει,
σάν νά ἀγ­γί­ζει τήν κό­ρη τοῦ ὀ­φθαλ­μοῦ Του.
Δι­ό­τι ἰ­δού θά ἁ­πλώ­σω ἐ­γώ τό χέ­ρι μου ἐ­νάν­τιόν τους
 καί θά γί­νουν λά­φυ­ρα στούς αἰχ­μα­λώ­τους των
 καί θά γνω­ρί­σουν
πώς ὁ Κύ­ριος Παν­το­κρά­τωρ μέ ἀ­πέ­στει­λε.
Τέρ­που καί εὐ­φραί­νου, κό­ρη μου Σι­ών,
 δι­ό­τι ἰ­δού ἔ­γω ἔρ­χο­μαι
καί θά κα­τα­σκη­νώ­σω ἐν μέ­σῳ σου,
 λέ­γει Κύ­ριος.
Καί θά κα­τα­φύ­γουν ἔ­θνη πολ­λά
στόν Κύ­ριο τήν ἡ­μέ­ρα ἐ­κεί­νη
καί θά γί­νουν λα­ός Του (τό ἑ­βρα­ϊ­κό ἔ­χει: λα­ός μου!)
καί θά κα­τα­σκη­νώ­σουν ἐν μέ­σῳ σου,
καί θά γνω­ρί­σουν ὅ­τι ὁ Κύ­ριος Παν­το­κρά­τωρ
μέ ἔ­στει­λε πρός σέ»
(Ζαχ. β' 12-15- ἑ­βρα­ϊ­κό κεί­με­νο: β' 8-11).
Εἶ­ναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ὅ­τι ἐ­δῶ ὄ­χι μό­νο δι­α­κρί­νον­ται δύ­ο θεῖ­α πρό­σω­πα, ἀλ­λά τά δύ­ο ἀ­πο­κα­λοῦν­ται «Κύ­ριος Παν­το­κρά­τωρ» (Πρβλ. Ζαχ. δ' 8-9. Ὠ­ση­ε α' 4. 7. Ἀ­μώς δ' 11. Β' Τιμ. α' 18).
Πολ­λοί Ψαλ­μοί ἐκ­φρά­ζουν τήν ἴ­δια Τρι­α­δι­κή ἀ­λή­θεια:
 «Ὁ θρό­νος σου, ὦ Θε­έ,
πα­ρα­μέ­νει στούς αἰ­ῶ­νες τῶν αἰ­ώ­νων·
ἡ ρά­βδος τῆς βα­σι­λεί­ας σου εἶ­ναι ρά­βδος εὐ­θύ­τη­τος.
Ἀ­γά­πη­σες δι­και­ο­σύ­νη καί ἐ­μί­ση­σες ἀ­νο­μί­α·
γιά τοῦ­το σέ ἔ­χρι­σε, ὦ Θε­έ, ὁ Θε­ός σου,
μέ ἔ­λαι­ο ἀ­γαλ­λι­ά­σε­ως ὑ­πέρ τούς με­τό­χους σου»
(Ψαλμ. μδ' 7-8).
Ἐ­δῶ ὁ ψαλ­μῳ­δός ἀ­να­φέ­ρε­ται σέ δύ­ο θεῖ­α πρό­σω­πα: στόν Πά­τε­ρα καί στόν Υἱ­ό (πρβλ. Ἑ­βρ. α' 8). Τό ἴ­διο βλέ­που­με καί στούς προ­φῆ­τες:
«Δι­ό­τι Αὐ­τός εἶ­ναι ὁ Θε­ός μας καί ἐ­μεῖς λα­ός τῆς βο­σκῆς Του καί πρό­βα­τα στό χέ­ρι Του.
Σή­με­ρα, ἐ­άν ἀ­κού­σε­τε τή φω­νή Του,
μή σκλη­ρύ­νε­τε τίς καρ­δι­ές σας,
ὅ­πως στήν ἀν­ταρ­σί­α,
τήν ἡ­μέ­ρα τῆς δο­κι­μα­σί­ας στήν ἔ­ρη­μο,
ὅ­που μέ ἐ­πεί­ρα­σαν οἱ πα­τέ­ρες σας, μέ ἐ­δο­κί­μα­σαν,
ἄν καί εἶ­δαν τά ἔρ­γα του» (Ψαλμ. 94, 7-9).
Ὁ ἀ­πό­στο­λος Παῦ­λος μᾶς πλη­ρο­φο­ρεῖ πώς τό θεῖ­ο πρό­σω­πο, τό ὁ­ποῖ­ο ὁ­μι­λεῖ ἐ­δῶ, ἀ­να­φε­ρό­με­νο σέ δεύ­τε­ρο θεῖ­ο πρό­σω­πο, εἶ­ναι τό Ἅ­γιο Πνεῦ­μα (Ἑ­βρ. γ' 7).

γ) Ἡ φι­λο­ξε­νί­α τοῦ Ἀ­βρα­άμ
Ἡ ἀ­πο­κά­λυ­ψη τοῦ Θε­οῦ στόν ἄν­θρω­πο ἀ­πο­τε­λεῖ ἀ­ναμ­φί­βο­λα θεί­α συγ­κα­τά­βα­ση. Γι’ αὐ­τό καί προ­σαρ­μό­ζε­ται στά μέ­τρα τοῦ ἀν­θρώ­που. Αὐ­τό βλέ­που­με στήν Θε­ο­φά­νεια, τήν ὁ­ποί­α ἀ­ξι­ώ­θη­κε ὁ Ἀ­βρα­άμ, στήν ὁ­ποί­α βα­σί­ζε­ται καί ἡ ἐ­ξει­κο­νί­ση τοῦ Θε­οῦ μέ τή μορ­φή τρι­ῶν ἀγ­γέ­λων. Στήν Ἁ­γί­α Γρα­φή ἀ­να­φέ­ρε­ται:
«Ἐ­φα­νε­ρώ­θη­κε δέ σ’ αὐ­τόν ὁ Θε­ός (Για­χβέ) κον­τά στή δρῦ Μαμ­βρῆ κα­τά τό με­ση­μέ­ρι, ὅ­ταν ἐ­κά­θη­το στήν πόρ­τα τῆς σκη­νῆς του. Ἐ­σή­κω­σε τά μά­τια καί εἶ­δε ξαφ­νι­κά τρεῖς ἄν­δρες νά στέ­κουν ἐ­κεῖ. Καί ὅ­ταν τούς εἶ­δε, ἔ­τρε­ξε νά τούς συ­ναν­τή­σει ἀ­πό τή θύ­ρα τῆς σκη­νῆς καί τούς  προ­σκύ­νη­σε μέ­χρι τό ἔ­δα­φος καί εἶ­πε· Κύ­ρι­ε, ἄν τυ­χόν βρῆ­κα χά­ρι ἐ­νώ­πιόν σου, μή προ­σπε­ρά­σεις τό δοῦ­λο σου· ἄς φέ­ρου­με λοι­πόν νε­ρό καί νί­ψε­τε τά πο­διά σας καί δρο­σι­σθῆ­τε κά­τω ἀ­πό τό δέν­δρο» (Γεν. ι­η' 1-4).
Ἐ­δῶ προ­ξε­νεῖ ἐν­τύ­πω­ση, πώς ἐ­νῷ εἶ­ναι τρεῖς, ὁ Ἀ­βρα­άμ μι­λά­ει σέ ἑ­νι­κό ἀ­ριθ­μό, σάν νά εἶ­ναι ἕ­νας καί κα­τό­πιν πά­λι σέ ἀ­ριθ­μό πλη­θυν­τι­κό.
Στή συ­νέ­χεια παίρ­νει τό λό­γο ὁ ἐ­πι­σκέ­πτης τοῦ Ἀ­βρα­άμ, πού στό ἑ­βρα­ϊ­κό κεί­με­νο ὀ­νο­μά­ζε­ται Γιαχβέ (Κύ­ριος) καί βε­βαι­ώ­νει πώς ἡ Σάρ­ρα, ἡ γυ­ναῖ­κα τοῦ Ἀ­βρα­άμ, θά ἀ­πο­κτή­σει γυι­ό, πα­ρ’ ὅ­λα τά γε­ρά­μα­τά της, καί στήν ἀμ­φι­βο­λί­α τῆς Σάρ­ρας ὑ­πο­γραμ­μί­ζει: «μή­πως εἶ­ναι τί­πο­τε ἀ­δύ­να­το στό Θε­ό (Γιαχβέ)­;» (Γεν. ι­η' 14).
«Ἐ­ση­κώ­θη­σαν ἀ­πό ἐ­κεῖ οἱ ἄν­δρες καί ἐ­στά­θη­σαν πρός τά Σό­δο­μα καί Γό­μορ­ρα. Ὁ δέ Ἀ­βρα­άμ πή­γαι­νε μα­ζί τους καί τούς ξε­προ­βό­δι­ζε. Ὁ δέ Κύ­ριος (Γιαχβέ) εἶ­πε: Δέν θά κρύ­ψω ἐ­γώ αὐ­τά πού θά κά­νω ἀ­πό τό δοῦ­λο μου Ἀ­βρα­άμ, δι­ό­τι ἐ­γνώ­ρι­ζα ὅ­τι θά δι­δά­ξει τούς υἱ­ούς του καί τόν οἶ­κο του με­τά ἀ­π’ αὐ­τόν· θά φυ­λά­ξουν τήν ὁ­δό τοῦ Κυ­ρί­ου (Γιαχβέ) καί θά πράτ­τουν δι­και­ο­σύ­νη καί κρί­ση, ὥ­στε νά ἀ­πο­στεί­λει ὁ Κύ­ριος (Γιαχβέ) στόν Ἀ­βρα­άμ ὅ­λα ὅ­σα τοῦ ὑ­πο­σχέ­θη­κε. Εἶ­πε δέ ὁ Κύ­ριος (Γιαχβέ): ἡ κραυ­γή γιά τά Σό­δο­μα καί Γό­μορ­ρα πρός ἐ­μέ ἐ­πλη­θύν­θη καί οἱ ἁ­μαρ­τί­ες των εἶ­ναι πο­λύ με­γά­λες· θά κα­τέ­βω λοι­πόν νά δῶ ἄν οἱ ἁ­μαρ­τί­ες των εἶ­ναι ἤ δέν εἶ­ναι σύμ­φω­νες μέ τήν κραυ­γή πού φθά­νει σ’ ἐ­μέ. Ἀ­νε­χώ­ρη­σαν ἀ­πό ἐ­κεῖ οἱ ἄν­δρες καί ἦλ­θαν στά Σό­δο­μα. Ὁ Ἀ­βρα­άμ στε­κό­ταν ἀ­κό­μη πλη­σί­ον του Κυ­ρί­ου (Γιαχβέ)» (Γεν. ι­η' 16-22).
Στά Σό­δο­μα ὁ Λώτ προ­σκά­λε­σε τούς δύ­ο ἐ­πι­σκέ­πτες στό σπί­τι του κι ἐ­κεῖ­νοι τόν ἐ­νη­μέ­ρω­σαν σχε­τι­κά μέ τήν ἐ­πι­κεί­με­νη κα­τα­στρο­φή τῆς πό­λης: «ὑ­πάρ­χουν ἐ­δῶ γαμ­βροί σου ἤ γυι­οί ἤ θυ­γα­τέ­ρες ἤ κα­νέ­νας ἄλ­λος δι­κός σου στήν πό­λη; βγά­λε τους ἀ­πό τόν τό­πο αὐ­τό· δι­ό­τι ἐ­μεῖς θά κα­τα­στρέ­ψου­με τόν τό­πο αὐ­τό, δι­ό­τι ἡ κραυ­γή των ἔ­φθα­σε μέ­χρι τόν Κύ­ριο (Γιαχβέ) καί ὁ Κύ­ριος (Γιαχβέ) μᾶς ἀ­πέ­στει­λε νά τήν κα­τα­στρέ­ψου­με.­.. Εἶ­πε δέ ὁ Λώτ πρός αὐ­τούς: Σέ πα­ρα­κα­λῶ, Κύ­ρι­ε, ἐ­πει­δή ὁ δοῦ­λος σου βρῆ­κε χά­ρη ἐ­νώ­πιόν σου καί τοῦ ἔ­δει­ξε τό με­γά­λο σου ἔ­λε­ος, ὥ­στε νά προ­στα­τευ­θεῖ ἡ ζω­ή μου, ἐ­γώ δέ (φο­βοῦ­μαι) πώς δέν θά δυ­νη­θῶ νά σω­θῶ στό ὄ­ρος καί θά μέ προ­λά­βουν τά κα­κά καί θά πε­θά­νω, ἰ­δού ἡ πό­λις αὐ­τή εἶ­ναι πλη­σί­ον, ὥ­στε νά κα­τα­φύ­γω ἐ­κεῖ· εἶ­ναι μι­κρή, ἐ­κεῖ θά σω­θεῖ ἡ ζω­ή μου ἀ­πό σέ.­.. Καί ὁ Κύ­ριος (Γιαχβέ)  ἔ­βρε­ξε πά­νω στά Σό­δο­μα καί τά Γό­μορ­ρα φω­τιά πα­ρά Κυ­ρί­ου (Γιαχβέ) ἐξ οὐ­ρα­νοῦ.­.­.» (Γεν. ι­θ' 12-24).
Καί στό κομ­μά­τι αὐ­τό πα­ρα­τη­ροῦ­με πώς χρη­σι­μο­ποι­εῖ­ται ὁ πλη­θυν­τι­κός ἀ­ριθ­μός: «ἐ­μεῖς θά κα­τα­στρέ­ψου­με τόν τό­πον αὐ­τόν»· «ὁ Κύ­ριος μᾶς ἀ­πέ­στει­λε νά τόν κα­τα­στρέ­ψου­με»· ὅ­μως στή συ­νέ­χεια χρη­σι­μο­ποι­εῖ­ται ὁ ἑ­νι­κός ἀ­ριθ­μός: «Σέ πα­ρα­κα­λῶ, Κύ­ρι­ε.­.. Καί ὁ Κύ­ριος ἔ­βρε­ξε.­.. φω­τιά πα­ρά Κυ­ρί­ου»! Μέ ἄλ­λα λό­για, ὁ Κύ­ριος (Γιαχβέ) ἀ­πο­στέλ­λει δύ­ο πρό­σω­πα, τά ὁ­ποῖ­α ὀ­νο­μά­ζον­ται ἐ­πί­σης Κύ­ριος (Για­χβέ) καί κα­τα­στρέ­φουν τά Σό­δο­μα καί τά Γό­μο­ρα μέ φω­τιά!
Καί στήν πε­ρί­πτω­ση αὐ­τή δέν βλέ­που­με ἁ­πλῶς νά ξε­χω­ρί­ζουν τά τρί­α πρό­σω­πα τῆς Ἁ­γί­ας Τριά­δος, ἀλ­λά καί πα­ρου­σι­ά­ζον­ται μέ μί­α θέ­λη­ση καί μέ μί­α ἐ­νέρ­γεια: ὁ Θε­ός δρᾶ καί ἐ­δῶ διά τοῦ Λό­γου Του καί τοῦ Πνεύ­μα­τος Του τοῦ  Ἁ­γί­ου!

δ) Ἄλ­λες μαρ­τυ­ρί­ες τῆς Πα­λαι­ᾶς Δι­α­θή­κης
Ἡ Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη δέν εἶ­ναι δυ­να­τόν νά κα­τα­νο­η­θεῖ χω­ρίς τήν θεί­α ἀ­πο­κά­λυ­ψη, πού συν­τε­λέ­σθη­κε στό πρό­σω­πο τοῦ Χρι­στοῦ (Β' Κορ. γ' 14-16). Δυσ­νό­η­τα ση­μεῖ­α τῆς Πα­λαι­ᾶς Δι­α­θή­κης ἑρ­μη­νεύ­ον­ται μέ σα­φή­νεια στό φῶς τῆς Και­νῆς Δι­α­θή­κης. Αὐ­τό ἰ­σχύ­ει ἰ­δι­αί­τε­ρα, ὅ­ταν πρό­κει­ται γιά τά πρό­σω­πα τῆς Ἁ­γί­ας Τριά­δος.
Ὁ προ­φή­της Ἡ­σα­ΐ­ας μᾶς πλη­ρο­φό­ρει:
«Εἶ­δα τόν Κύ­ριο (Γιαχβέ) κα­θή­με­νο
σέ θρό­νο ὑ­ψη­λό καί ἐ­πηρ­μέ­νο,
κι ὁ να­ός ἦ­ταν γε­μά­τος ἀ­π’ τή δό­ξα Του.
Καί Σε­ρα­φείμ στέ­κον­ταν γύ­ρω Του.­..
Καί ἔ­κρα­ζε τό ἕ­να στό ἄλ­λο κι ἔ­λε­γε·
“ἅ­γιος, ἅ­γιος, ἅ­γιος Κύ­ριος Σα­βα­ώθ,
πλή­ρης ὅ­λη ἡ γῆ τῆς δό­ξης Του”­.­..
τα­λαί­πω­ρος ἐ­γώ, ἐ­χά­θη­κα·
για­τί εἶ­μαι ἄν­θρω­πος μέ ἀ­κά­θαρ­τα χεί­λη.­..
καί εἶ­δα μέ τά μά­τια τόν Βα­σι­λέ­α Κύ­ριο Σα­βα­ώθ.­..
Καί ἄ­κου­σα τή φω­νή Κυ­ρί­ου πού ἔ­λε­γε·
“ποι­όν νά ἀ­πο­στεί­λω καί ποι­ός νά πο­ρευ­θεῖ σ’ αὐ­τόν τό
λα­ό”, (τό ἑ­βρα­ϊ­κό κεί­με­νο ἔ­χει: καί ποι­ός θά πο­ρευ­θεῖ διά  ἡ­μᾶς!­).
Καί εἶ­πα· “ἰ­δού, ἐ­γώ εἶ­μαι - ἀ­πό­στει­λόν με”­.­..
“Πή­γαι­νε στό λα­ό τοῦ­το καί πές:
Θά ἀ­κού­σε­τε καί δέ θά κα­τα­λα­βαί­νε­τε πο­τέ,
καί θά κυτ­τά­ζε­τε καί πο­τέ δέ θά δῆ­τε·
δι­ό­τι ἔ­γι­νε ἀ­ναί­σθη­τη ἡ καρ­δί­α τοῦ λα­οῦ τού­του,
καί βα­ρειά ἀ­κού­ουν μέ τά αὐ­τιά τους,
καί ἔ­κλει­σαν τά μά­τια τους,
μή τυ­χόν δοῦν μέ τά μά­τια τους
καί ἀ­κού­σουν μέ τ’ αὐ­τιά τους,
καί κα­τα­λά­βουν μέ τήν καρ­δί­α τους καί κα­τα­νο­ή­σουν,
κι ἐ­γώ τούς θε­ρα­πεύ­σω» (Ἡσ. στ' 1-10).
Ὁ ἀ­πό­στο­λος Ἰ­ω­άν­νης ἀ­να­φέ­ρει τούς τε­λευ­ταί­ους αὐ­τούς λό­γους τοῦ προ­φη­τι­κοῦ βι­βλί­ου καί προ­σθέ­τει πώς ἐ­φαρ­μό­σθη­καν στό πρό­σω­πο τοῦ Χρι­στοῦ: «Αὐ­τά εἶ­πεν ὁ Ἡ­σα­ΐ­ας, ὅ­ταν εἶ­δε τήν δό­ξαν Του καί μί­λη­σε γι’ αὐ­τόν» (Ἰ­ω. ι­β' 36-41). Ἐξ ἄλ­λου ὁ ἀ­πό­στο­λος Παῦ­λος μνη­μο­νεύ­ει τήν ἴ­δια προ­φη­τεί­α καί ὑ­πο­γραμ­μί­ζει πώς στόν Ἡ­σα­ΐ­α μί­λη­σε τό Πνεῦ­μα τό Ἅ­γιο (Πραξ. κη' 25- ’7). Ὁ Ἡ­σα­ΐ­ας λοι­πόν εἶ­δε τή δό­ξα τοῦ Τρι­α­δι­κοῦ Θε­οῦ!
Ἀλ­λά καί σέ ἄλ­λα ση­μεῖ­α ἡ Ἁ­γί­α Γρα­φή ἀ­πο­κα­λύ­πτει τόν Τρι­α­δι­κό Θε­ό μνη­μο­νεύ­ον­τας τρί­α θεῖ­α πρό­σω­πα.
«Πλη­σι­ά­σα­τέ με καί ἀ­κού­σα­τε ταῦ­τα·
ἀ­πό τήν ἀρ­χή δέν μί­λη­σα κρυ­φά, οὔ­τε σέ σκο­τει­νό τό­πο·
ὅ­ταν ἐ­πραγ­μα­το­ποι­οῦν­το ἤ­μουν ἐ­κεῖ,
καί τώ­ρα ὁ Κύ­ριος μέ ἀ­πέ­στει­λε,
καί τό Πνεῦ­μα Αὐ­τοῦ» (Ἡσ. μη' 16).
Δέν ὑ­πάρ­χει ἀμ­φι­βο­λί­α ὅ­τι αὐ­τός πού ὁ­μι­λεῖ εἶ­ναι ὁ Υἱ­ός καί Λό­γος τοῦ Θε­οῦ, πού ταυ­τό­χρο­να δί­νει μαρ­τυ­ρί­α γι’ αὐ­τόν ὁ ὁ­ποῖ­ος τόν ἀ­πέ­στει­λε καί γιά τό Ἅ­γιο Πνεῦ­μα.
Γιά τρί­α πρό­σω­πα μι­λά­ει ὁ ἴ­διος προ­φή­της καί σέ ἄλ­λο ση­μεῖ­ο, κά­νον­τας λό­γο γιά τόν «Κύ­ριο», τό «Πνεῦ­μα τοῦ Κυ­ρί­ου» καί τόν «Λυ­τρω­τή»:
«Καί εἶ­δε Κύ­ριος καί δυ­σα­ρε­στή­θη,
ὅ­τι δέν ὕ­πηρ­χε κρί­ση·
καί εἶ­δε ὅ­τι δέν ὑ­πῆρ­χε ἄν­θρω­πος,
καί ἐ­θαύ­μα­σε ὅ­τι δέν ὑ­πῆρ­χε ὁ με­σι­τεύ­ων
ὅ­θεν ὁ βρα­χί­ων Αὐ­τοῦ ἐ­νήρ­γη­σε εἰς αὐ­τόν σω­τη­ρί­αν.­..
ὅ­ταν ὁ ἐ­χθρός ἐ­πέλ­θει ὡς πο­τα­μός,
τό Πνεῦ­μα τοῦ Κυ­ρί­ου
θά ὑ­ψώ­σει ση­μαί­αν ἐ­νάν­τιον αὐ­τοῦ·
καί ὁ Λυ­τρω­τής θά ἔλ­θει στή Σι­ων
καί πρός ὅ­σους ἐκ τοῦ οἴ­κου Ἰ­α­κώβ
ἐ­πι­στρέ­ψουν ἀ­πό τήν πα­ρά­βα­ση, λέ­γει Κύ­ριος»
(Ἡσ. νθ' 15-20, ἑ­βρα­ΐ­κό κεί­με­νο).
Τήν ἴ­δια πα­ρα­τή­ρη­ση κά­νου­με καί γιά τόν Ψαλ­μό ρθ' 1-5:
 «Εἶ­πεν ὁ Κύ­ριος στόν Κύ­ριο μου
 κά­θη­σε στά δε­ξιά μου,
 ὥ­σπου νά θέ­σω τούς ἐ­χθρούς σου
κά­τω ἀ­πό τά πό­δια σου.­..
ἀ­πό τόν κόλ­πο μου, πρίν ἀ­πό τόν αὐ­γε­ρι­νό σέ ἐ­γέν­νη­σα.­..
 ὁ Κύ­ριος ἐκ δε­ξι­ῶν σου θά συν­τρί­ψει βα­σι­λεῖς
τήν ἡ μέ­ρα τῆς ὀρ­γῆς Του».
Αὐ­τά καί πολ­λά ἄλ­λα χω­ρί­α (Ἡσ. η' 5-8. Ὀ­βδ. α' 1. Ἀγ­γαί­ου β' 4-5. Χαχ. α' 1-6. ζ' 12 κλπ.) χρη­σι­μο­ποι­οῦν οἱ πα­τέ­ρες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, γιά νά κα­το­χυ­ρώ­σουν βι­βλι­κά τήν τρι­α­δι­κή ἀ­λή­θεια.

ε) Ἡ φα­νέ­ρω­ση τοῦ Τρι­α­δι­κοῦ Θε­οῦ στήν Και­νή Δι­α­θή­κη
Τήν πρώ­τη μαρ­τυ­ρί­α πε­ρί τοῦ Τρι­α­δι­κοῦ Θε­οῦ βρί­σκου­με στό μή­νυ­μα τοῦ ἀγ­γέ­λου πρός τήν παρ­θέ­νο Μα­ρί­α: «Πνεῦ­μα Ἅ­γιο θά ἔλ­θει εἰς σέ καί δύ­να­μη τοῦ Ὑ­ψί­στου θά σέ ἐ­πι­σκιά­σει· διά τοῦ­το καί τό ἅ­γιον πού θά γεν­νη­θεῖ, θά ὀ­νο­μα­σθεῖ Υἱ­ός Θε­οῦ» (Λουκ. α' 35). Ἐ­κτός αὐ­τοῦ ὅ­μως ἡ Και­νή Δι­α­θή­κη ἀ­πο­κα­λύ­πτει τόν Τρι­α­δι­κό Θε­ό σέ πολ­λά ἄλ­λα ση­μεῖ­α.

1. Στόν Ἰ­ορ­δά­νη
Στόν Ἰ­ορ­δά­νη πο­τα­μό, κα­τά τή βά­πτι­ση τοῦ Χρι­στοῦ, ὁ Πα­τήρ μαρ­τυ­ρεῖ τήν Θε­ό­τη­τα τοῦ Υἱ­οῦ μέ τό νά τόν ὀ­νο­μά­ζει Υἱ­όν Του ἀ­γα­πη­τόν· ὁ Υἱ­ός βα­πτί­ζε­ται στό νε­ρό τοῦ πο­τα­μοῦ καί φω­τί­ζει ὁ­λό­κλη­ρο τόν κό­σμο ἀ­παλ­λάσ- σον­τάς τον ἀ­πό τήν κυ­ρι­αρ­χί­α τοῦ Σα­τα­νᾶ. Καί τό Πνεῦ­μα τό Ἅ­γιο κα­τέρ­χε­ται μέ μορ­φή πε­ρι­στε­ρᾶς, γιά νά βε­βαι­ώ­σει τή μαρ­τυ­ρί­α τοῦ Πα­τρός καί νά μᾶς χα­ρί­σει τό ἀ­δι­ά­σει­στο θε­μέ­λιο τῆς πί­στε­ώς μας (Ματθ. γ' 13-17. Μαρκ. α' 9-11. Λουκ. γ' 21-22).
Αὐ­τή τήν ἀ­λή­θεια βε­βαι­ώ­νει ὁ ὕ­μνος τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας:
«Ἐν  Ἰ­ορ­δά­νῃ βα­πτι­ζο­μέ­νου σου, Κύ­ρι­ε,
ἡ τῆς Τριά­δος ἐ­φα­νε­ρώ­θη προ­σκύ­νη­σις·
τοῦ γάρ γεν­νή­το­ρος ἡ φω­νή προ­σε­μαρ­τύ­ρει Σοι,
ἀ­γα­πη­τόν σε Υἱ­όν ὀ­νο­μά­ζου­σα'
καί τό Πνεῦ­μα ἐν εἴ­δει πε­ρι­στε­ρᾶς
ἐ­βέ­βαι­ου τοῦ λό­γου τό ἀ­σφα­λές.
Ὁ ἐ­πι­φα­νείς Χρι­στέ ὁ Θε­ός,
 καί τόν κό­σμον φω­τί­σας, δό­ξα Σοι».
Αὐ­τή τή θεί­α ἀ­πο­κά­λυ­ψη βε­βαι­ώ­νει καί ἡ μαρ­τυ­ρί­α τοῦ Ἰ­ω­άν­νου: «Ἐ­γώ δέν τόν ἐ­γνώ­ρι­ζα, ἀλ­λ’ Ἐ­κεῖ­νος πού μέ ἀ­πέ­στει­λε νά βα­πτί­ζω μέ νε­ρό, Ἐ­κεῖ­νος μοῦ εἶ­πε: εἰς ὅ­ποι­ον θά δεῖς νά κα­τε­βαί­νει τό Πνεῦ­μα καί νά μέ­νει ἐ­πά­νω του, Αὐ­τός εἶ­ναι ὁ Υἱ­ός τοῦ Θε­οῦ» (Ἰ­ω. α' 33-34).

2. Στό ὄ­ρος τῆς με­τα­μορ­φώ­σε­ως
Στό ὄ­ρος τῆς με­τα­μορ­φώ­σε­ως (Ματθ. ι­ζ' 1-8. Μαρκ. θ' 2-8. Λουκ. Θ' 28-36) οἱ τρεῖς μα­θη­τές εἶ­δαν τή λάμ­ψη τοῦ θεί­ου προ­σώ­που, ἐ­νῷ τό Ἅ­γιο Πνεῦ­μα τούς ἐ­πε­σκί­α­σε μέ τή φω­τει­νή νε­φέ­λη καί ὁ Πα­τήρ ἐ­βε­βαί­ω­νε καί πά­λι πώς «αὐ­τός εἶ­ναι ὁ Υἱ­ός μου ὁ ἀ­γα­πη­τός, αὐ­τόν νά ἀ­κοῦ- τε».
Ἡ πί­στη μας λοι­πόν δέν στη­ρί­ζε­ται στό ἀν­θρώ­πι­νο λο­γι­κό, πού εἶ­ναι ἀ­στα­θές καί γε­μά­το ἀ­τέ­λεια. Εἶ­ναι ἀ­πο­τέ­λε­σμα τῆς θεί­ας ἐ­πι­φά­νειας καί στη­ρί­ζε­ται στό ἄ­κτι­στο θεῖ­ο φῶς τοῦ ὄ­ρους Θα­βώρ, στή βε­βαι­ό­τη­τα πού χα­ρί­ζει ἡ πα­ρου­σί­α τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος, τό ὁ­ποῖ­ο κα­τῆλ­θε καί πά­λι μέ βο­ή «σάν νά φυ­σᾶ δυ­να­τός ἄ­νε­μος» τήν ἡ­μέ­ρα τῆς Πεν­τη­κο­στῆς, γιά νά «πλη­ρώ­σει» τούς μα­θη­τές (Πράξ. β' 2-4) καί νά μεί­νει στήν Ἐκ­κλη­σί­α καί νά ὁ­δη­γή­σει τό λα­ό τοῦ Θε­οῦ στήν ἀ­λή­θεια (Ἰ­ω. ι­δ' 16. ι­στ' 13).
«Ἐν τῷ φω­τί σου ὀ­ψό­με­θα φῶς», λέ­γει ὁ ψαλ­μῳ­δός (Ψαλμ. λε' 10) «καί τώ­ρα ἡ­μεῖς εἴ­δο­μεν καί κη­ρύσ­σο­μεν (Α' Ἰ­ω. α' 3.5), ὅ­τι τό «σου» ση­μαί­νει τόν Πα­τέ­ρα, τό φῶς ἐξ οὗ τό φῶς τόν Υἱ­ό· “ἐν τῷ φω­τι” δῆ­λον ὅ­τι τῷ Πνευ­μα­τι· αὐ­τήν τήν σύν­το­μον καί ἀ­πέ­ριτ­τον θε­ο­λο­γί­αν τῆς Τριά­δος κη­ρύσ­σο­μεν. Ὅ­ποι­ος δέν πα­ρα­δέ­χε­ται, ἄς μή πα­ρα­δέ­χε­ται, ὅ­ποῖ­ιος πα­ρα­νο­μεῖ, ἄς πα­ρα­νο­μεῖ (Ἡσ. κα' 2)· ἡ­μεῖς κη­ρύσ­σο­μεν αὐ­τό πού ἐν­νο­ή­σα­μεν. Ἄν δέν ἀ­κου­ώ­με­θα μέ­χρι κά­τω, θ’ ἀ­να­βῶ­μεν εἰς ὄ­ρος ὑ­ψη­λόν (Ἡσ. μ' 9) καί θά βο­ή­σω­μεν ἀ­π’ ἐ­κεῖ. Θά ὑ­ψώ­σω­με τό Πνεῦ­μα, δέν θά φο­βη­θῶ­μεν. Καί ἄν φο­βη­θῶ­μεν, θά φο­θη­θῶ­μεν διά τήν σι­ω­πήν, καί ὄ­χι διά τήν δι­α­κή­ρυ­ξιν» (Γρ. Θε­ολ.­).
Αὐ­τά εἶ­ναι τά ἀ­δι­ά­σει­στα θε­μέ­λια τῆς πί­στε­ώς μας, τά ὁ­ποῖ­α ἐ­ξα­σφα­λί­ζουν στα­θε­ρό­τη­τα πού ξε­περ­νᾶ κά­θε ἄλ­λη βε­βαι­ό­τη­τα, πού στη­ρί­ζε­ται σέ ἀν­θρώ­πι­να ἐ­πι­χει­ρή­μα­τα καί δε­δο­μέ­να. ­Ἡ μαρ­τυ­ρί­α τοῦ Θε­οῦ Πα­τρός καί ἡ φα­νέ­ρω­ση τῆς δό­ξας τοῦ Υἱ­οῦ· ἡ κά­θο­δος τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος μέ μορ­φή πε­ρι­στε­ρᾶς καί οἱ πύ­ρι­νες γλῶσ­σες.
Γι’ αὐ­τό τό λό­γο ὁ ἀ­πό­στο­λος Πέ­τρος ἔ­γρα­φε στούς χρι­στια­νούς: «Δι­ό­τι σᾶς ἐ­γνω­στο­ποι­ή­σα­με τή δύ­να­μη καί τήν πα­ρου­σί­α τοῦ Κυ­ρί­ου μας Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ, ὄ­χι ἀ­κο­λου­θή­σαν­τες ἔν­τε­χνους μύ­θους, ἀλ­λ’ ἐ­πει­δή εἴ­δα­με μέ τά μά­τια μας τήν με­γα­λει­ό­τη­τά Του. Δι­ό­τι ἔ­λα­βε ἀ­πό τόν Θε­ό Πά­τε­ρα τι­μή καί δό­ξα, ὅ­ταν ἦλ­θε εἰς αὐ­τόν ἀ­πό με­γα­λο­πρε­πῆ δό­ξα αὐ­τή ἡ φω­νή: Αὐ­τός εἶ­ναι ὁ Υἱ­ός μου ὁ ἀ­γα­πη­τός, εἰς τόν ὁ­ποῖ­ον ἐ­γώ εὐ­α­ρε­στοῦ­μαι!
Τή φω­νή αὐ­τή ἐ­μεῖς τήν ἀ­κού­σα­με νά ἔρ­χε­ται ἀ­πό τόν οὐ­ρα­νό, ὅ­ταν εἴ­με­θα μα­ζί Του εἰς τό ὄ­ρος τό ἅ­γιο. Καί τοι­ου­το­τρό­πως ἔ­χου­με βε­βαι­ό­τε­ρο τόν προ­φη­τι­κό λό­γο, εἰς τόν ὁ­ποῖ­ο κα­λῶς πράτ­τε­τε νά δί­δε­τε προ­σο­χή, ὡς εἰς λύ­χνον φω­τί­ζον­τα μέ­σα σέ σκο­τει­νό μέ­ρος, ἕ­ως ὅ­του γλυ­κο­χα­ρά­ξει ἡ ἡ­μέ­ρα καί ὁ αὐ­γε­ρι­νός εἰς τάς καρ­δί­ας σας. Νά ἔ­χε­τε προ­παν­τός ὑ­π’ ὄ­ψιν σας ὅ­τι κα­νέ­νας δέν ἠμ­πο­ρεῖ νά ἑρ­μη­νεύ­σει τήν προ­φη­τεί­α τῆς Γρα­φῆς μό­νος του. Δι­ό­τι δέν ἔ­γι­νε πο­τέ προ­φη­τεί­α διά θε­λή­μα­τος ἀν­θρώ­που, ἀλ­λά ἀ­πό τό Πνεῦ­μα τό Ἅ­γιον κι­νού­με­νοι ὡ­μί­λη­σαν ἅ­γιοι ἄν­θρω­ποι τοῦ Θε­οῦ» (Β' Πε­τρ. α' 16-21).
Καί ἄλ­λος μα­θη­τής, ὁ Ἰ­ω­άν­νης προ­σθέ­τει: «Ἐ­άν δε­χώ­με­θα τήν μαρ­τυ­ρί­α τοῦ ἀν­θρώ­που, ἡ μαρ­τυ­ρί­α τοῦ Θε­οῦ εἶ­ναι με­γα­λυ­τέ­ρα καί ἡ μαρ­τυ­ρί­α αὐ­τή εἶ­ναι τοῦ Θε­οῦ, τήν ὁ­ποί­α ἔ­δω­κε διά τόν Υἱ­όν Του. Ὁ­ποῖ­ος πι­στεύ­ει εἰς τόν Υἱ­ό τοῦ Θε­οῦ, ἔ­χει τή μαρ­τυ­ρί­α αὐ­τή μέ­σα του, ὁ­ποῖ­ος ὅ­μως δέν πι­στεύ­ει εἰς τόν Θε­ό, τόν ἔ­χει κά­μει ψεύ­στη, δι­ό­τι δέν ἐ­πί­στευ­σεν εἰς τήν μαρ­τυ­ρί­α, τήν ὁ­ποι­ί­αν ὁ Θε­ός ἔ­δω­κε διά τόν Υἱ­όν» (Α' Ἰ­ω., ε' 9-10). Στό φῶς τῆς με­τα­μορ­φώ­σε­ως καί στό φῶς τῆς πεν­τη­κο­στῆς, οἱ ἀ­πό­στο­λοι με­τέ­δω­σαν αὐ­τή τήν μαρ­τυ­ρί­α σ’ ὅ­λο τόν τό­τε γνω­στό κό­σμο.

3.­.. βα­πτί­ζον­τες αὐ­τούς εἰς τό ὄ­νο­μα τοῦ Πα­τρός.­..
Ἡ σω­τη­ρί­α τοῦ ἀν­θρώ­που συν­τε­λεῖ­ται μέ τό Ἱ­ε­ρό Βά­πτι­σμα ὡς ἐ­νέρ­γεια τοῦ Πα­τρός διά τοῦ Υἱ­οῦ «ἐν Ἁ­γί­ῳ Πνεύ­μα­τι». Αὐ­τό ὑ­πο­γραμ­μί­ζει ὁ ἀ­πό­στο­λος Παῦ­λος στήν ἐ­πι­στο­λή του πρός τόν Τί­το:
«Ἀλ­λ’ ὅ­ταν ἐμ­φα­νί­σθη­κε ἡ χρη­στό­της καί ἡ φι­λαν­θρω­πί­α τοῦ Σω­τῆ­ρος μας Θε­οῦ, μᾶς ἔ­σω­σε.­.. διά τοῦ λου­τροῦ τῆς ἀ­να­γεν­νή­σε­ως καί ἀ­να­και­νί­σε­ως ὑ­πό τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος, τό ὁ­ποῖ­ον ἐ­ξέ­χυ­σε σ’ ἐ­μᾶς πλού­σια διά τοῦ Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ τοῦ Σω­τῆ­ρος μας.­.­.» (Τίτ. γ' 4-6).
Μέ τή μαρ­τυ­ρί­α αὐ­τή κα­τα­νο­οῦ­με, για­τί ὁ Χρι­στός, ὅ­ταν ἀ­πέ­στει­λε τούς μα­θη­τές Του νά κη­ρύ­ξουν τό εὐ­αγ­γέ­λιο, τούς εἶ­πε νά βα­πτί­ζουν ἐ­κεί­νους πού θά πι­στεύ­ουν «εἰς τό ὄ­νο­μα τοῦ Πα­τρός καί τοῦ Υἱ­οῦ καί  τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος»  (Ματθ. κη' 19).
Ὁ ἅ­γιος Γρη­γό­ριος ὁ Θε­ο­λό­γος πα­ρα­τη­ρεῖ πώς τό κοι­νό ὄ­νο­μα τῶν τρι­ῶν εἶ­ναι ἐ­δῶ ἕ­να: ἡ Θε­ό­της· καί ἀ­να­φε­ρό­με­νος στήν ἱ­ε­ρά ἀ­κο­λου­θί­α τοῦ βα­πτί­σμα­τος προ­σθέ­τει: «Θά μά­θεις καί μέ τά λό­για καί μέ τά νεύ­μα­τα, ὅ­τι ἀ­πο­βάλ­λεις ὅ­λη τήν ἀ­θε­ΐ­α ἅ­παξ καί τάσ­σε­σαι ἔ­τσι μέ τό μέ­ρος ὅ­λης τῆς Θε­ό­τη­τος».
Ἀ­φοῦ ὁ ἴ­διος ὁ Χρι­στός ἐ­θέ­σπι­σε τό βά­πτι­σμα εἰς τό ὄ­νο­μα τοῦ Πα­τρός καί τοῦ Υἱ­οῦ καί τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος, πρέ­πει ἡ ὁ­μο­λο­γί­α μας νά εἶ­ναι σύμ­φω­νη μέ τό βά­πτι­σμα καί ἡ δο­ξο­λο­γί­α σύμ­φω­νη μέ τήν πί­στη, δη­λα­δή τρι­α­δι­κή! «Ἡ μέν πί­στις ὁ­λο­κλη­ροῦ­ται μέ τό βά­πτι­σμα, τό δέ βά­πτι­σμα θε­με­λι­ώ­νε­ται μέ τήν πί­στη καί μέ τήν ἐ­πί­κλη­ση τῶν ἴ­δι­ων ὀ­νο­μά­των ὁ­λο­κλη­ρώ­νον­ται καί τά δύ­ο».
Μή­πως μπο­ρεῖ κα­νείς νά πι­στεύ­σει στόν Πα­τέ­ρα χω­ρίς νά χρει­ά­ζε­ται νά πι­στεύ­σει στόν Υἱ­ό ἤ στό Ἅ­γιο Πνεῦ­μα; Ὄ­χι, «δέν πι­στεύ­ει εἰς τόν Υἱ­ό αὐ­τός πού δέν πι­στεύ­ει εἰς τό Πνεῦ­μα· καί δέν πι­στεύ­ει εἰς τόν Πά­τε­ρα αὐ­τός πού δέν πι­στεύ­ει εἰς τόν Υἱ­ό. Δι­ό­τι “δέν μπο­ρεῖ κα­νείς νά εἰ­πεῖ Κύ­ριον τόν Ἰ­η­σοῦν πα­ρά μό­νον διά τοῦ Ἁ­γί­ου Πνε­ύ­μα­τος” (Α' Κορ. Ἰ­β' 3) καί “τόν Θε­ό κα­νείς δέν τόν εἶ­δε πο­τέ, ἀλ­λ’ ὁ μο­νο­γε­νής Υἱ­ός, πού εὑ­ρί­σκε­ται εἰς τόν κόλ­πο τοῦ Πα­τρός, αὐ­τός μᾶς ἐ­ξή­γη­σε” (Ἰ­ω. α' 18). Δέν μπο­ρεῖ ἀ­κό­μη ὁ ἄν­θρω­πος αὐ­τός οὔ­τε ἀ­λη­θι­νή προ­σκύ­νη­ση νά κά­μει. Δι­ό­τι οὔ­τε εἶ­ναι δυ­να­τό νά προ­σκυ­νή­σει τόν Υἱ­ό πα­ρά μό­νο μέ τό Ἅ­γιο Πνεῦ­μα, οὔ­τε μπο­ρεῖ νά ἐ­πι­κα­λε­σθεῖ τόν Πα­τέ­ρα, πα­ρά μό­νο μέ τό Πνεῦ­μα πού χα­ρί­ζει τήν υἱ­ο­θε­σί­α» (Μ. Βασ. Πρβλ. Ρωμ. η' 15).
Ἐ­άν δέν ἐ­πρό­κει­το γιά τόν Ἕ­να καί Τρι­α­δι­κό Θε­ό, δέν θά ἐ­τί­θε­το ἐ­δῶ ὁ Υἱ­ός καί τό Ἅ­γιο Πνεῦ­μα στήν ἴ­δια τά­ξη μέ τόν Πα­τέ­ρα, οὔ­τε ἄλ­λω­στε ὁ ἀ­πό­στο­λος θά ἐ­δί­δα­σκε πώς ἡ χά­ρη πού δί­δε­ται εἶ­ναι μί­α· «εἷς Κύ­ριος, μί­α πί­στις, ἕν βά­πτι­σμᾳ» (Ἐ­φεσ. δ' 4). Ἐ­άν ὁ Υἱ­ός ἦ­ταν κτίσμα, δέν θά συ­να­ριθ­μεῖ­το ἐ­δῶ μέ τόν Κτί­στη, οὔ­τε ἄλ­λω­στε θά ἦ­ταν ἀ­ναγ­καί­α ἡ συ­να­ρίθ­μη­ση αὐ­τή προ­κει­μέ­νου νά ἑ­νω­θοῦ­με μέ τόν Θε­ό διά τοῦ βα­πτί­σμα­τος.
 «Διά ποῖ­ον ἐ­λέ­χθη τό οὐ­αί; Διά ποῖ­ον ἐ­πι­φυ­λάσ­σε­ται (θλί­ψις; Διά ποῖ­ον ἀ­δι­έ­ξο­δος καί σκό­τος; ’­Ὄ­χι διά τούς πα­ρα­βά­τας; Ὄ­χι διά τούς ἀρ­νη­τάς τῆς πί­στε­ως; Πῶς ὅ­μως μπο­ρεῖ κα­νείς νά ἐ­ξα­κρι­βώ­σει τήν ἄρ­νη­σιν; Ὄ­χι μέ τό ὅ­τι ἀ­θέ­τη­σαν τάς ὁ­μο­λο­γί­ας των; Τί ὅ­μως ὠ­μο­λό­γη­σαν καί πό­τε; Ὅ­τι πι­στεύ­ουν εἰς τόν Πά­τε­ρα καί τόν Υἱ­όν καί τό Ἅ­γιον Πνεῦ­μα, ὅ­ταν, ἀ­φοῦ ἀ­πε­κή­ρυ­ξαν τόν δι­ά­βο­λο καί τούς δαί­μο­νάς του, εἶ­παν τήν σω­τη­ρι­ω­δη ἐ­κεί­νην ἔκ­φρα­σιν. Ποί­α λοι­πόν ται­ρια­στή ὀ­νο­μα­σί­α δι’ αὐ­τούς εὑ­ρέ­θη ἀ­πό τά τέ­κνα τοῦ φω­τός; Δέν ἀ­πο­κα­λοῦν­ται πα­ρα­βα­ά­ται, ἐ­πει­δή ἐ­πρό­δω­σαν τάς συμ­φω­νί­ας πού εἶ­χαν κά­μει διά τήν σω­τη­ρί­αν των;» (Μ. Βασ.­).
Τό βά­πτι­σμα λοι­πόν στό ὄ­νο­μα τοῦ Πα­τρός καί τοῦ Υἱ­οῦ καί τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος θε­με­λι­ώ­νε­ται στήν πί­στη στόν Τρι­α­δι­κό Θε­ό. Ἡ ὁ­μο­λο­γί­α αὐ­τῆς τῆς πί­στης εἶ­ναι ἀ­να­πό­σπα­στο μέ­ρος τοῦ ἱ­ε­ροῦ βα­πτί­σμα­τος. Γι’ αὐ­τό καί ἡ Ἐκ­κλη­σί­α μας δέν ἀ­να­γνω­ρί­ζει τό βά­πτι­σμα τῶν αἱ­ρε­τι­κῶν πού ἀ­πορ­ρί­πτουν τήν πί­στη στήν Ἁ­γί­α Τριά­δα.

4. Τρι­α­δι­κή δο­ξο­λο­γί­α
Σύμ­φω­να μέ τή μαρ­τυ­ρί­α τοῦ Ἁ­γί­ου Δι­ο­νυ­σί­ου Ἀ­λε­ξαν­δρεί­ας (264), ὁ πρω­το­χρι­στι­α­νι­κός τύ­πος δο­ξο­λο­γί­ας εἶ­ναι: «τῷ δέ Θε­ῷ Πα­τρί καί τῷ Κυ­ρί­ω ἡ­μῶν Ἰ­η­σοῦ Χρι­στῷ σύν Ἁ­γί­ῳ Πνεύ­μα­τι, δό­ξα καί κρά­τος εἰς τούς αἰ­ῶ­νας τῶν αἰ­ώ­νων, ἀ­μήν». Αὐ­τό ση­μαί­νει πώς ἡ δο­ξο­λο­γί­α καί ἡ προ­σκύ­νη­σις τοῦ Θε­οῦ εἶ­ναι Τρι­α­δι­κή.
Ἔ­τσι ὁ Μ. Βα­σί­λει­ος ἀ­να­φέ­ρε­ται στό Ἰ­ω. δ' 24 («Πνεῦ­μα ὁ Θε­ός καί τούς προ­σκυ­νοῦν­τας αὐ­τόν ἐν Πνεύ­μα­τι καί ἀ­λή­θειᾳ δεῖ προ­σκυ­νεῖν») καί ὑ­πο­γραμ­μί­ζει ὅ­τι ὑ­πάρ­χει μό­νο μί­α προ­σκύ­νη­σις· ὁ Πα­τήρ προ­σκυ­νεῖ­ται «ἐν Πνεύ­μα­τι καί ἀ­λη­θεί­ᾳ», δη­λα­δή «ἐν Υἱ­ῷ καί Ἁ­γί­ῳ Πνευ­μα­τι». Κα­τα­λή­γον­τας ση­μει­ώ­νει:
«Ὅ­πως λοι­πόν εἰς τήν ἐν τῷ Υἱ­ῷ προ­σκύ­νη­σιν ἐν­νο­οῦ­μεν ὅ­τι αὐ­τός εἶ­ναι ἡ εἰ­κών τοῦ Θε­οῦ καί Πα­τρός, ἔ­τσι καί εἰς τήν ἐν Πνεύ­μα­τι προ­σκύ­νη­σιν πι­στεύ­ο­μεν ὅ­τι τοῦ­το δει­κνύ­ει δι’ ἑ­αυ­τοῦ τήν θε­ό­τη­τα τοῦ Κυ­ρί­ου. Διά τοῦ­το καί εἰς τήν προ­σκύ­νη­σιν τό Ἅ­γιον Πνεῦ­μα δέν χω­ρί­ζε­ται ἀ­πό τόν Πα­τέ­ρα καί τόν Υἱ­όν. Καί ἐ­άν μέν εὑ­ρί­σκε­σαι ἐ­κτός τῆς χά­ρι­τος τοῦ Πνεύ­μα­τος, οὔ­τε κἄν θά προ­σκυ­νή­σεις, ἄν ὅ­μως κι­νῆ­σαι ἐν­τός αὐ­τοῦ, μέ κα­νέ­να τρό­πο δέν θά τό ξε­χω­ρί­σεις ἀ­πό τόν Θε­όν, πα­ρά μό­νον ἄν ξε­χω­ρί­σεις τό φῶς ἀ­πό αὐ­τά πού βλέ­πο­μεν δι­ό­τι εἶ­ναι ἀ­δύ­να­τόν νά ἴ­δει κα­νείς τήν εἰ­κό­να τοῦ ἀ­ο­ρά­του Θε­οῦ χω­ρίς τόν φω­τι­σμόν τοῦ Πνεύ­μα­τος».
Ὅ­πως βα­πτί­ζου­με, λοι­πόν, ἔ­τσι καί πι­στεύ­ου­με, καί ὅ­πως πι­στεύ­ου­με, ἔ­τσι καί δο­ξο­λο­γοῦ­με (Μ. Βα­σί­λει­ος).
Συμ­πε­ρα­σμα­τι­κά πα­ρα­τη­ροῦ­με πώς ἡ πί­στη μας στόν Ἕ­να καί Τρι­α­δι­κό Θε­ό δέν εἶ­ναι με­τα­γε­νέ­στε­ρο κα­τα­σκεύ­α­σμα τῶν ἀν­θρώ­πων τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, ἀλ­λά δι­δα­σκα­λί­α τῆς Ἁ­γί­ας Γρα­φῆς, τήν ὁ­ποί­α οἱ πα­τέ­ρες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας θέ­λη­σαν νά πε­ρι­φρου­ρή­σουν.
Ἤ­δη στήν Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη ὁ Τρι­α­δι­κός Θε­ός ἐμ­φα­νι­ί­ζε­ται ὡς δη­μι­ουρ­γός τοῦ ἀν­θρώ­που καί τοῦ κό­σμου. Πολ­λά ἐ­δά­φια δη­λώ­νουν τήν ἑ­νό­τη­τα τῆς Βού­λη­σης καί τῆς ἐ­νέρ­γειας τρι­ῶν Θεί­ων προ­σώ­πων, πού με­τέ­χουν τῆς μιᾶς Θεί­ας οὐ­σί­ας, καί γι’ αὐ­τό χα­ρα­κτη­ρί­ζον­ται «Κύ­ριος», «Κύ­ριος ὁ Θε­ός» ἤ καί «Κύ­ριος Παν­το­κρά­τωρ».
Οἱ ἀ­πο­κα­λύ­ψεις αὐ­τές τῆς Ἁ­γί­ας Τριά­δος, τό­σο στήν Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη, ὅ­σο καί στήν Και­νή, ἀ­πο­τε­λοῦν συγ­κα­τά­βα­ση τοῦ Θε­οῦ στήν κα­τά­στα­ση τοῦ ἀν­θρώ­που τῆς πτώ­σης. Ἡ Τρι­α­δι­κή αὐ­τή πί­στη συμ­πλη­ρώ­νε­ται στήν Ἐκ­κλη­σί­α μας μέ τόν τύ­πο τοῦ βα­πτί­σμα­τος («εἰς τό ὄ­νο­μα τοῦ Πα­τρός καί τοῦ Υἱ­οῦ καί τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος») καί ὁ­λο­κλη­ρώ­νε­ται μέ τήν ἐ­πί­κλη­ση καί τή δο­ξο­λο­γί­α τοῦ Τρι­α­δι­κοῦ Θε­οῦ. Οἱ ὀρ­θό­δο­ξοι χρι­στια­νοί βα­πτί­ζον­ται ὅ­πως πι­στεύ­ουν καί δο­ξο­λο­γοῦν τόν Θε­ό σέ ἁρ­μο­νί­α μέ τήν Τρι­α­δι­κή τους πί­στη.
Γιά νά φθά­σει κα­νείς σ’ αὐ­τή τήν πί­στη, πρέ­πει νά ὁ­δη­γη­θεῖ ἀ­πό τό Πνεῦ­μα τοῦ Θε­οῦ, τό ὁ­ποῖ­ο ὅ­μως δέν δρᾶ ἀ­νε­ξάρ­τη­τα ἀ­πό τόν Χρι­στό καί τό σῶ­μα Του, τήν Ἐκ­κλη­σί­α. Γι’ αὐ­τό τό λό­γο οἱ αἱ­ρε­τι­κοί, πα­ρ' ὅ­λον ὅ­τι με­λε­τοῦν τήν Ἁ­γί­α Γρα­φή καί ὑ­πο­στη­ρί­ζουν πώς ἐ­πι­κα­λοῦν­ται τό Ἅ­γιο Πνεῦ­μα, δέν ὁ­δη­γοῦν­ται στή σω­στή πί­στη. Ἐγ­κα­τα­λεί­πουν τό σῶ­μα τοῦ Χρι­στοῦ, τήν Ἐκ­κλη­σί­α, καί ὑ­ψώ­νουν τόν ἴ­διο τόν ἑ­αυ­τό τους σέ αὐ­θεν­τι­κό ἑρ­μή­νευ­τη τῆς Ἁ­γί­ας Γρα­φῆς.
Γιά νά φθά­σου­με λοι­πόν στήν ἀ­λή­θεια τοῦ Τρι­α­δι­κοῦ Θε­οῦ, δέν ἀρ­κεῖ ἡ με­λέ­τη τῆς Ἁ­γί­ας Γρα­φῆς· πρέ­πει νά γί­νου­με ἄν­θρω­ποι τοῦ Χρι­στοῦ, δη­λα­δή μέ­λη τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, ὅ­που ἐ­νερ­γεῖ τό Πνεῦ­μα τοῦ Θε­οῦ. Μό­νο ἐ­κεῖ μπο­ροῦ­με νά αἰ­σθαν­θοῦ­με τήν πα­ρου­σί­α τῶν πύ­ρι­νων γλωσ­σῶν καί νά λά­βου­με τό θεῖ­ο φω­τι­σμό, ὅ­πως οἱ ἀ­πό­στο­λοι τήν ἡ­μέ­ρα τῆς Πεν­τη­κο­στῆς.
Χω­ρίς αὐ­τή τή θεί­α πνο­ή, κα­νέ­νας ἄν­θρω­πος δέν μπο­ρεῖ νά γνω­ρί­σει τήν ἀ­λή­θεια τοῦ Τρι­α­δι­κοῦ Θε­οῦ, ὁ­σο­δή­πο­τε καί ἄν με­λε­τή­σει τήν Ἁ­γί­α Γρα­φή. «Τό νά γνω­­ρί­σου­με πλή­ρως τό μυ­στή­ριο τῆς  Ἁ­γί­ας Τριά­δος ση­μαί­νει νά ἔλ­θου­με σέ τέ­λεια ἑ­νώ­ση με­τά τοῦ Θε­οῦ, νά εἰ­σέλ­θω­με στήν θεί­α ζω­ή» (Εὐ­ά­γριος Πον­τι­κός).