Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ

Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ

Στό σῶ­μα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας ὑ­πάρ­χουν δι­ά­φο­ρα χα­ρί­σμα­τα καί δι­α­κο­νί­ες, πού ἔ­χουν ὡς ἀ­πο­στο­λή τήν οἰ­κο­δο­μή τοῦ σώ­μα­τος. Ὑ­πάρ­χουν βέ­βαι­α οἱ ποι­μέ­νες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μέ εἰ­δι­κή εὐ­θύ­νη μέ­σα σ’ αὐ­τήν. Ποι­ά εἶ­ναι ὅ­μως ἡ θέ­ση τῶν λα­ϊ­κῶν; Με­τέ­χουν κι αὐ­τοί κα­τά ὁ­ποι­ον­δή­πο­τε ὑ­πεύ­θυ­νο τρό­πο στή ζω­ή τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, ἤ εἶ­ναι πα­θη­τι­κά μέ­λη της; Αὐ­τό ἐρ­χό­μα­στε νά ἐ­ξε­τά­σου­με σ’ αὐ­τό τό κε­φά­λαι­ο.

α) Βα­σί­λει­ον ἱ­ε­ρά­τευ­μα

Κα­τά τήν πί­στη τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μας κά­θε χρι­στια­νός ἀ­νή­κει σέ ἕ­να νέ­ο ἔ­θνος, πού εἶ­ναι ἱ­ε­ρα­τι­κό καί βα­σι­λι­κό ἔ­θνος· αὐ­τό τό «νέ­ο ἔ­θνος» συ­νι­στᾶ τήν Ἐκ­κλη­σί­α τοῦ Χρι­στοῦ.

Ἤ­δη ἀ­πό τήν ἐ­πο­χή τῆς Πα­λαι­ᾶς Δι­α­θή­κης προ­ει­κο­νί­ζε­ται αὐ­τό τό ἱ­ε­ρα­τι­κό καί βα­σι­λι­κό ἔ­θνος. Ὁ Θε­ός προ­βαί­νει στήν ἐ­κλο­γή τοῦ Ἰσ­ρα­ήλ γιά νά εἶ­ναι «λα­ός ἐ­κλε­κτός.­.. βα­σί­λει­ον ἱ­ε­ρά­τευ­μα καί ἔ­θνος ἅ­γιον» (Ἔ­ξοδ. ιθ΄ 5-6). «Θά ὀ­νο­μα­σθεῖ­τε», λέ­γει ὁ Θε­ός στόν λα­ό Του μέ τό στό­μα τοῦ προ­φή­τη Ἠ­σα­ΐ­α, «ἱ­ε­ρεῖς τοῦ Κυ­ρί­ου, λει­τουρ­γοί τοῦ Θε­οῦ» (Ἠσ. ξα' 6).

Οἱ λό­γοι τῶν προ­φη­τῶν βρί­σκουν τήν τε­λι­κή τους ἐκ­πλή­ρω­ση στόν νέ­ο λα­ό τοῦ Θε­οῦ, στήν Ἐκ­κλη­σί­α. Ὁ ἴ­διος προ­φή­της σέ μεσ­σι­α­νι­κή προ­α­ναγ­γε­λί­α ὑ­πο­γραμ­μί­ζει:

«Εἴ­πα­τε στή θυ­γα­τέ­ρα μου Σι­ών:

Ἰ­δού ὁ Σω­τή­ρας σου ἔ­φθα­σε, ἔ­χον­τας τόν μι­σθό καί τό ἔρ­γο του.

Καί θά ὀ­νο­μά­σει τόν λα­ό αὐ­τό ἅ­γιο, λυ­τρω­μέ­νο ἀ­πό τόν Κύ­ριο.

Σύ δέ θά ὀ­νο­μα­σθεῖς πά­λι πε­ρι­ζή­τη­τη, καί ὄ­χι ἐγ­κα­τα­λε­λειμ­μέ­νη»

(Ἠσ. ξβ' 11-13. Πρβλ. Γαλ. δ' 21-31. Ρωμ. θ' 6-8).

Ἡ ἔν­νοι­α τοῦ «βα­σι­λεί­ου ἱ­ε­ρα­τεύ­μα­τος» ὑ­πάρ­χει στήν Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη καί προ­ει­κο­νί­ζει τήν γε­νι­κή ἱ­ε­ρω­σύ­νη τοῦ νέ­ου λα­οῦ τοῦ Θε­οῦ. «Καί σεῖς», ἀ­να­φέ­ρει χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά ὁ ἀ­πό­στο­λος Πέ­τρος, «σάν ζων­τα­νοί λί­θοι, οἰ­κο­δο­μεῖ­σθε σέ οἶ­κο πνευ­μα­τι­κό, ἱ­ε­ρα­τεῖ­ο ἅ­γιο, γιά νά προ­σφέ­ρε­τε θυ­σί­ες πνευ­μα­τι­κές, εὐ­πρόσ­δε­κτες στόν Θε­ό διά τοῦ Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ» (Α' Πε­τρ. β' 5).

Ἐ­δῶ ὁ ἀ­πό­στο­λος δέν ἀ­να­φέ­ρε­ται σέ κά­ποι­α εἰ­δι­κή τά­ξη μέ­σα στόν λα­ό τοῦ Θε­οῦ, ἀλ­λά σέ ὅ­λους τούς πι­στούς, πού συγ­κρο­τοῦν τήν Ἐκ­κλη­σί­α, μέ ἀ­κρο­γω­νια­ῖο λί­θο καί κε­φα­λή τόν Ἴ­διο τόν Χρι­στό, τόν πρω­το­τό­κο ἀ­δελ­φό μας (Ἐ­φεσ. α' 22, ε' 23. Κολ. α' 18). Ὁ Χρι­στός εἶ­ναι ὁ «ἄρ­χων τῶν βα­σι­λέ­ων τῆς γῆς», πού μᾶς ἔ­κα­με «ἕ­να βα­σί­λει­ο, ἱ­ε­ρεῖς γιά τόν Θε­ό καί Πα­τέ­ρα Του» (Ἀ­ποκ. α' 5-6), γιά νά βα­σι­λεύ­σου­με ἐ­πί τῆς γῆς (Ἀ­ποκ. ε' 10).

Κά­θε μέ­λος λοι­πόν τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας εἶ­ναι πο­λύ­τι­μο καί ἔ­χει με­γά­λη εὐ­θύ­νη μέ­σα στό σῶ­μα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας· ἀ­νή­κει σέ γέ­νος βα­σι­λι­κό καί ἱ­ε­ρα­τι­κό.

β) Ἱ­ε­ρέ­ας τοῦ σώ­μα­τός του

Ὁ Ἱ­ε­ρέ­ας προ­σφέ­ρει πάν­το­τε θυ­σί­α στόν Θε­ό× αὐ­τό εἶ­ναι τό βα­σι­κό του λει­τούρ­γη­μα. Καί ὁ κά­θε χρι­στια­νός, πού ἀ­νή­κει στό νέ­ο ἱ­ε­ρα­τι­κό γέ­νος, προ­σφέ­ρει θυ­σί­α τό σῶ­μα του καί ὁ­λό­κλη­ρο τόν ἑ­αυ­τό του στόν Θε­ό. Σ’ αὐ­τόν προ­σφέ­ρει ὅ­λα τά ἔρ­γα του καί μα­ζί μ’ αὐ­τά καί ὁ­λό­κλη­ρη τή δη­μι­ουρ­γί­α, στήν ὁ­ποί­α το­πο­θε­τή­θη­κε ἄρ­χον­τας (Γεν. α' 28-30). Ὅ­λα τά με­τα­τρέ­πει σέ δο­ξο­λο­γί­α στόν Δη­μι­ουρ­γό του. Ὁ Θε­ός ἀ­πο­δέ­χε­ται τήν πρό­σφο­ρα, ὅ­μως δέν τήν κρα­τά­ει γιά τόν ἑ­αυ­τό Του× εὐ­λο­γεῖ τόν μό­χθο τοῦ ἀν­θρώ­που καί ἐ­πι­στρέ­φει τά δῶ­ρα καί πά­λι στόν ἄν­θρω­πο.

Ὁ ἀ­πό­στο­λος Παῦ­λος, ἀ­να­φε­ρό­με­νος στήν πρό­σφο­ρα αὐ­τῆς τῆς θυ­σί­ας ἀ­πό μέ­ρους κά­θε πι­στοῦ ὑ­πο­γραμ­μί­ζει:

«Σᾶς πα­ρα­κα­λῶ λοι­πόν ἀ­δελ­φοί, χά­ριν τῶν οἰ­κτιρ­μῶν τοῦ Θε­οῦ, νά προ­σφέ­ρε­τε τούς ἑ­αυ­τούς σας θυ­σί­α ζων­τα­νή καί ἅ­για, εὐ­ά­ρε­στη στόν Θε­ό× αὐ­τή εἶ­ναι ἡ λο­γι­κή σας λα­τρεί­α» (Ρωμ. ι­β' 1).

Ὁ ἄν­θρω­πος τοῦ Θε­οῦ παύ­ει νά σκέ­πτε­ται καί νά ἐ­νερ­γεῖ ἐ­γω­ι­στι­κά, μέ κέν­τρο τούς δι­κούς του ὑ­πο­λο­γι­σμούς καί τό προ­σω­πι­κό συμ­φέ­ρον. Δέν ἐ­πα­να­λαμ­βά­νει τό προ­πα­το­ρι­κό ἁ­μάρ­τη­μα, δέν πέ­φτει στόν πει­ρα­σμό τοῦ Δι­α­βό­λου. Σάν κέν­τρο στή ζω­ή του θέ­τει καί πά­λι τό θέ­λη­μα τοῦ Θε­οῦ καί σάν σκο­πό του τή δό­ξα τοῦ Κυ­ρί­ου (Α' Κόρ. στ' 20).

Ἡ προ­σω­πι­κή ζω­ή τοῦ κά­θε χρι­στια­νοῦ γί­νε­ται δια­ρκής μαρ­τύ­ρια τῆς πα­ρου­σί­ας καί τῆς δρά­σης τοῦ Θε­οῦ μέ­σα στόν ἄν­θρω­πο. Ἔ­τσι ὁ κα­θέ­νας πού βλέ­πει τόν τρό­πο τῆς ζω­ῆς ἑ­νός πι­στοῦ, βγά­ζει ἀ­βί­α­στα τό συμ­πέ­ρα­σμα πώς μέ­σα του ζεῖ ὁ ἴ­διος ὁ Χρι­στός καί πώς δέν εἶ­ναι συ­νη­θί­σμε­νος ἄν­θρω­πος· εἶ­ναι πο­λί­της τῆς βα­σι­λεί­ας τοῦ Θε­οῦ. Τά ἔρ­γα του καί ὁ­λό­κλη­ρη ἡ ζω­ή του γί­νον­ται δια­ρκής θεί­α λει­τουρ­γί­α καί ξα­να­βρί­σκουν τό ἀ­λη­θι­νό τους νό­η­μα, πού εἶ­χαν μέ­σα στόν πα­ρά­δει­σο τοῦ Θε­οῦ (Ματθ. ε' 16. Α' Κορ. ι' 31).

γ) Μέ­σῳ τῶν ἀ­δελ­φῶν

Ὁ πι­στός χρι­στια­νός προ­σφέ­ρει τό μό­χθο του στόν Θε­ό μέ­σῳ τῶν ἀ­δελ­φῶν του· «ἔφ ὅ­σον ἐ­ποι­ή­σα­τε ἑ­νί τού­των τῶν ἀ­δελ­φῶν μου τῶν ἐ­λά­χι­στων, ἐ­μοί ἐ­ποι­ή­σα­τε», λέ­γει ὁ Κύ­ριος (Ματθ. κε' 40).

Ὅ­ταν ὁ χρι­στια­νός ἐ­πε­ξερ­γά­ζε­ται τή φύ­ση, ὅ­ταν ἀ­να­κα­λύ­πτει καί ὑ­πο­τάσ­σει τίς δυ­νά­μεις πού κρύ­βον­ται μέ­σα σ’ αὐ­τήν καί με­τα­μορ­φώ­νει τά πάν­τα γύ­ρω του, δέν τό κά­νει πλέ­ον γιά τόν ἑ­αυ­τό του, ἀλ­λά γιά τούς ἀ­δελ­φούς του, καί μέ­σῳ αὐ­τῶν τά προ­σφέ­ρει εὐ­χα­ρι­στί­α στόν ἴ­διο τόν Θε­ό (Πα­ροιμ. ι­θ' 17. Β' Κορ. θ' 12-15). «Καί ὅ,τι κά­νε­τε, νά τό κά­νε­τε μέ τήν ψυ­χή σας σάν ἐρ­γα­σί­α πρός τόν Κύ­ριο καί ὄ­χι πρός τούς ἀν­θρώ­πους, γνω­ρί­ζον­τας πώς θά λά­βε­τε σάν ἀν­τα­μοι­βή ἀ­πό τόν Κύ­ριο τήν κλη­ρο­νο­μί­α, για­τί ὁ Κύ­ριος εἶ­ναι ἐ­κεῖ­νος πού ὑ­πη­ρε­τεῖ­τε» (Κολ. γ' 23- 24).

Ἄν κα­νείς προ­σβά­λει τήν ἀ­γά­πη πρός τούς ἀ­δελ­φούς καί πα­ρα­βλέ­ψει τίς συ­νέ­πει­ες πού ἔ­χει γιά τήν κα­θη­με­ρι­νή ζω­ή ἡ νέ­α πραγ­μα­τι­κό­τη­τα τοῦ «εἷς ἐν Χρι­στῷ» (Γαλ. γ' 28), δέν ὠ­φε­λεῖ­ται ἀ­πό τίς λα­τρευ­τι­κές ἐκ­δη­λώ­σεις πρός τόν Θε­ό× ἡ λα­τρεί­α τοῦ Θε­οῦ ἀ­πο­βαί­νει μά­ται­η (Ὠσ. στ' 6. Α' Βα­σιλ. ι­ε' 22. Ματθ. ε’ 23-24, θ' 13. Μάρκ. ι­α' 25. Ἰ­ακ. α' 27, β' 15). Χω­ρίς τίς προ­ε­κτά­σεις στή ζω­ή, τοῦ «εἷς ἐν Χρι­στῷ», δέν ὠ­φε­λοῦν οὔ­τε οἱ νη­στεῖ­ες καί ὁ­ποι­α­δή­πο­τε σω­μα­τι­κή ἄ­σκη­ση. Ὁ προ­φή­της Ἠ­σα­ΐ­ας ὑ­πο­γραμ­μί­ζει ἰ­δι­αί­τε­ρα τή δο­ξο­λο­γι­κή ση­μα­σί­α τῆς προ­σφο­ρᾶς πρός τούς ἀ­δελ­φούς:

«Κό­ψε τό ψω­μί σου στόν πει­να­σμέ­νο, καί βά­λε στό σπί­τι σου φτω­χούς ἄ­στε­γους.

Ἔν­δυ­σε τό γυ­μνό πού θά δεῖς, καί μή κα­τα­φρο­νή­σεις τούς συ­ναν­θρώ­πους σου.

Τό­τε θά χα­ρά­ξει σάν τήν αὐ­γή τό φῶς σου, καί θά ἀ­να­τεί­λει γρή­γο­ρα ἡ θε­ρα­πεί­α σου× καί ἡ δό­ξα τοῦ Θε­οῦ θά σέ πε­ρι­βά­λει.

Τό­τε θά φω­νά­ξεις κι ὁ Θε­ός θά σέ ἀ­κού­σει, καί ἐ­νῷ θά προ­σέρ­χε­σαι θά σού πεῖ:

“Ἰ­δού, πά­ρει­μι”, εἶ­μαι πα­ρών, βρί­σκο­μαι κον­τά σου!» (Ἡσ. νη' 7-9).

δ) «Τά Σά, ἐκ τῶν Σῶν»!

Κά­θε τί πού ὁ ἄν­θρω­πος προ­σφέ­ρει, δέν εἶ­ναι δι­κό του× εἶ­ναι δῶ­ρο τοῦ Θε­οῦ, ἀ­κό­μη κι ἄν ὁ ἄν­θρω­πος τό προ­σφέ­ρει στόν ἴ­διο τόν Θε­ό. «Τά Σά ἐκ τῶν Σῶν, σοῖ προ­σφέ­ρο­μεν κα­τά πάν­τα καί διά πάν­τα!­», ἀ­να­φω­νεῖ ὁ ἱ­ε­ρέ­ας κα­τά τήν τέ­λε­ση τῆς θεί­ας εὐ­χα­ρι­στί­ας, καί ὁ λα­ός ψάλ­λει:

«Σέ ὑ­μνοῦ­μεν, σέ εὐ­λο­γοῦ­μεν, σοί εὐ­χα­ρι­στοῦ­μεν, Κύ­ρι­ε, καί δε­ό­με­θά Σου, ὁ Θε­ός ἡ­μῶν!­».

Ὁ Θε­ός δέ­χε­ται τήν πρό­σφο­ρα αὐ­τή, τόν ἄρ­το καί τόν οἶ­νο, τά με­τα­βάλ­λει σέ Σῶ­μα καί Αἵ­μα Χρι­στοῦ καί τά ἀν­τι­προ­σφέ­ρει στόν ἄν­θρω­πο. Τί δι­κά του ἔ­χει ὁ ἄν­θρω­πος γιά νά προ­σφέ­ρει στόν Θε­ό; Δέν εἶ­ναι τό κά­θε τί δῶ­ρο τοῦ Θε­οῦ στόν ἄν­θρω­πο; Γι’ αὐ­τό καί ὁ προ­φή­της Δαυ­ΐδ ὑ­πο­γραμ­μί­ζει:

«Ἰ­δι­κά Σου εἶ­ναι τά πάν­τα καί ἀ­πό τά ἰ­δι­κά Σου προ­σφέ­ρου­με σέ Σέ­να τά δῶ­ρα μας. Ἐ­μεῖς εἴ­μα­στε πά­ροι­κοι ἐ­νώ­πιόν Σου καί πα­ρε­πί­δη­μοι, ὅ­πως ἦ­ταν καί ὅ­λοι οἱ πα­τέ­ρες μας. Οἱ ἡ­μέ­ρες μας στή γῆ εἶ­ναι σάν σκιά, καί δέν ὑ­πάρ­χει μο­νι­μό­τη­τα πά­νω σ’ αὐ­τή. Κύ­ρι­ε Θε­έ μας, ὅ­λες οἱ πλού­σι­ες προ­σφο­ρές πού ἑ­τοί­μα­σα γιά νά οἰ­κο­δο­μη­θεῖ ὁ να­ός πρός τι­μή τοῦ ἁ­γί­ου ὀ­νό­μα­τός Σου προ­έρ­χον­ται ἀ­πό τά χέ­ρια Σου καί ὅ­λα σέ Σε­να ἀ­νή­κουν» (Α' Πα­ραλ. κθ' 14-16).

ε) Ἡ δο­ξο­λο­γι­κή σχέ­ση τῆς ἐ­πι­στή­μης

Ὅ­λα τά δῶ­ρα τοῦ Θε­οῦ κα­λεῖ­ται ὁ ἄν­θρω­πος νά τά προ­σφέ­ρει γιά εὐ­λο­γί­α. Σέ κα­νέ­να δέν πρέ­πει νά κά­νει ἐ­γω­ι­στι­κή χρή­ση. Ἰ­δι­αί­τε­ρα σέ ὅ,τι ἀ­φό­ρα τή δη­μι­ουρ­γί­α καί τίς δυ­νά­μεις πού κρύ­βον­ται μέ­σα στή δη­μι­ουρ­γί­α, τίς ὁ­ποῖ­ες κα­λεῖ­ται νά ἀ­να­κα­λύ­ψει ὁ ἄν­θρω­πος μέ τήν ἐ­πι­στή­μη.

Γιά τό θέ­μα τῆς ἐ­πι­στή­μης μι­λή­σα­με ἤ­δη στό τέ­ταρ­το κε­φά­λαι­ο αὐ­τοῦ του βι­βλί­ου. Ὅ­μως κρί­νου­με ἀ­πα­ραί­τη­το νά ἐ­πα­νέλ­θου­με σ’ αὐ­τό τό ζή­τη­μα.

Ὁ Θε­ός δέν θέ­λει τόν ἄν­θρω­πο προ­σκολ­λη­μέ­νο στή μορ­φή μί­ας ἀ­γρο­τι­κῆς κοι­νω­νί­ας. Ὀ­φεί­λει νά δι­α­θέ­σει τίς δυ­νά­μεις του γιά νά συν­τε­λέ­σει στήν πρό­ο­δο τῆς ἐ­πι­στή­μης καί τῆς τε­χνι­κῆς. Ταυ­τό­χρο­να ὅ­μως κα­λεῖ­ται νά δι­α­πο­τί­σει ὅ­λα τά ἔρ­γα του μέ τό Πνεῦ­μα τοῦ Θε­οῦ καί νά τά κα­τα­στή­σει πη­γή δο­ξο­λο­γί­ας τοῦ ὀ­νό­μα­τος τοῦ Θε­οῦ (Α' Κορ. στ' 20). Ὁ ἄν­θρω­πος το­πο­θε­τή­θη­κε στόν πα­ρά­δει­σο τοῦ Θε­οῦ μέ ἀ­πο­στο­λή νά τόν ἐρ­γά­ζε­ται καί νά τόν φυ­λάσ­σει (Γέν. β' 15) καί ταυ­τό­χρο­να νά εἶ­ναι ὁ βα­σι­λέ­ας τῆς δη­μι­ουρ­γί­ας τοῦ Θε­οῦ (Γέν. α' 28). Εἶ­χε δη­λα­δή τήν ἀ­πο­στο­λή τοῦ συν­τη­ρη­τοῦ τῆς δη­μι­ουρ­γί­ας. Ἑ­πο­μέ­νως ἡ πρό­ο­δος τῆς ἐ­πι­στή­μης καί ἡ χρή­ση τῆς τε­χνι­κῆς δέν ἐ­πι­τρέ­πε­ται νά ὑ­πη­ρε­τοῦν δι­α­φο­ρε­τι­κό σκο­πό, μέ ἀρ­νη­τι­κές συ­νέ­πει­ες γιά τήν ἴ­δια τή δη­μι­ουρ­γί­α τοῦ Θε­οῦ.

Ἡ αὐ­το­νο­μί­α τῆς ἐ­πι­στή­μης καί τῆς τε­χνι­κῆς καί ἡ ἐ­γω­ι­στι­κή χρή­ση καί τῶν δύ­ο ἀ­πο­προ­σα­να­το­λί­ζει τόν ἄν­θρω­πο καί συμ­πα­ρα­σύ­ρει τόν κό­σμο σέ κα­τα­στρο­φή. Γι’ αὐ­τό καί ὁ Θε­ός πα­ραγ­γέλ­λει στήν Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη:

«Πρό­σε­χε τόν ἑ­αυ­τό σου, μή­πως λη­σμο­νή­σεις Κύ­ριον τόν Θε­ό σου καί δέν φυ­λά­ξεις τίς ἐν­το­λές Του καί τούς νό­μους Του, ὅ­σα σοῦ πα­ραγ­γέλ­λω σή­με­ρα. Μή­πως χορ­τα­σθεῖς, οἰ­κο­δο­μή­σεις ὠ­ραῖ­α σπί­τια καί κα­τοι­κή­σεις σ’ αὐ­τά, πολ­λα­πλα­σια­σθοῦν τά βό­δια σου καί τά πρό­βα­τά σου, αὐ­ξη­θεῖ τό ἀρ­γύ­ριο καί τό χρυ­σί­ο σου καί ὅ­λα τά ὑ­πάρ­χον­τά σου καί ὑ­πε­ρη­φα­νευ­θεῖ τό­τε ἡ καρ­δί­α σου καί λη­σμο­νή­σεις Κύ­ριο τόν Θε­ό σου, πού σέ ἐ­ξή­γα­γε ἀ­πό τή γῆ τῆς Αἰ­γύ­πτου, ἀ­πό τή χώ­ρα τῆς δου­λεί­ας, καί σέ ὁ­δή­γη­σε διά μέ­σου ἐ­κεί­νης τῆς με­γά­λης καί φο­βε­ρῆς ἐ­ρή­μου.­..

Πρό­σε­ξε μή δι­α­νο­η­θεῖς: Ἡ ἰ­σχύς μου καί ἡ δύ­να­μη τῶν χε­ρι­ῶν μου πρό­σφε­ραν τή με­γά­λη αὐ­τή εὐ­λο­γί­α. Πρέ­πει νά θυ­μᾶ­σαι τόν Κύ­ριο, για­τί αὐ­τός σοῦ ἔ­δω­σε τήν ἰ­σχύ, γιά ν’ ἀ­πο­κτή­σεις δύ­να­μη, γιά νά τη­ρή­σει τήν ὑ­πό­σχέ­ση Του, πού ὁ Κύ­ριος ἔ­δω­σε μέ ὅρ­κο στούς προ­πά­το­ρές σου, μέ­χρι σή­με­ρα» (Δευ­τερ. η' 11-18, πρβλ. καί ι­α' 16).

Ἡ πρό­ο­δος τοῦ ἀν­θρώ­που σέ ὅ­λους τους το­μεῖς τῆς δρα­στη­ρι­ό­τη­τας του εἶ­ναι δῶ­ρο τοῦ Θε­οῦ· δέν δι­και­ο­λο­γεῖ τήν αὐ­το­νο­μί­α τοῦ ἀν­θρώ­που. Γι’ αὐ­τό καί ὁ Θε­ός προ­ει­δο­ποι­εῖ μέ­σῳ τοῦ προ­φή­τη:

«Καί σύ υἱ­έ ἀν­θρώ­που, λέ­γε στόν ἄρ­χον­τα τῆς Τύ­ρου, Τά­δε λέ­γει Κύ­ριος:

Ἐ­πει­δή ὑ­πε­ρη­φα­νεύ­θη ἡ καρ­δί­α σου καί εἶ­πες,

Θε­ός εἶ­μαι ἔ­γω, κά­θου­μαι σέ θρό­νο Θε­οῦ,­.­.. ἐ­νῷ εἶ­σαι ἄν­θρω­πος καί ὄ­χι Θε­ός, καί σκέ­φθη­κες σάν νά ἤ­σουν Θε­ός.­..

Μέ τήν πολ­λή ἐ­πι­στή­μη σου καί τό ἐμ­πο­ρι­κό σου πνεῦ­μα πλή­θυ­νες τά ὑ­πάρ­χον­τά σου καί πε­ρη­φα­νεύ­θη­κε ἡ καρ­δί­α σου, γιά τή δύ­να­μή σου, γιά τοῦ­το “τά­δε λέ­γει Κύ­ριος”:

Ἐ­πει­δή θε­ώ­ρη­σες τόν ἑ­αυ­τό σου Θε­ό, γι’ αὐ­τό θά ἀ­πο­στεί­λω ξέ­νους ἐ­ναν­τί­ον σου, κα­κο­ποι­ά ἔ­θνη, καί θά ὑ­ψώ­σουν μά­χαι­ρα ἐ­ναν­τί­ον σου, καί ἐ­ναν­τί­ον τοῦ καυ­χή­μα­τος τῆς ἐ­πι­στή­μης σου, θά κρη­μνί­σουν τή δό­ξα τῆς σο­φί­ας σου καί θά ἀ­πω­λε­σθεῖ”­.­..

Θά μπο­ρέ­σεις τό­τε νά πεῖς, “Θε­ός εἶ­μαι”, μπρο­στά στούς φο­νευ­τές σού;

Ἄν­θρω­πος εἶ­σαι, δέν εἶ­σαι Θε­ός!» (Ἰ­εζ. κη' 2-9).

Αὐ­τή ἡ προ­φη­τεί­α ἐκ­πλη­ρώ­νε­ται κά­θε φό­ρα πού ὁ ἄν­θρω­πος ἀ­πο­λυ­το­ποι­εῖ τίς δυ­να­τό­τη­τές του καί τίς ἀ­πο­δε­σμεύ­ει ἀ­πό τό βα­θύ­τε­ρο νό­η­μά τους (τήν ἀ­γά­πη)· ἰ­δι­αί­τε­ρα στήν ἐ­πο­χή μας πού κυ­ρι­ο­λε­κτι­κά κρη­μνί­σθη­καν τά εἴ­δω­λα τῆς ἀν­θρώ­πι­νης σο­φί­ας καί τῆς ἐ­πι­στή­μης πού ἔ­στη­σε ὁ ἄν­θρω­πος καί ἄρ­χι­σε μέ πολ­λούς τρό­πους νά τά «προ­σκυ­νά­ει» καί νά τά «λα­τρεύ­ει». Οἱ νέ­ες «θε­ό­τη­τες» ὁ­δή­γη­σαν τόν ἄν­θρω­πο στό χεῖ­λος τοῦ κρη­μνοῦ× ποι­ός ἐ­πι­στή­μο­νας μπο­ρεῖ σή­με­ρα νά πεῖ μέ τρό­πο πει­στι­κό: «Θε­ός εἶ­μαι, μπρο­στά στούς φο­νευ­τές του»;

Ἡ πρό­ο­δος τῆς ἐ­πι­στή­μης μπο­ρεῖ νά ση­μά­νει εὐ­λο­γί­α. Ὅ­μως δέν κά­νει τόν ἄν­θρω­πο Θε­ό× δέν τόν ὁ­δή­γει στήν πραγ­μά­τω­ση τοῦ «κα­θ’ ὁ­μοί­ω­σιν», δη­λα­δή τοῦ σκο­ποῦ τῆς ζω­ῆς του. Ἄν πέ­σει καί πά­λι στήν πα­γί­δα τοῦ ἀρ­χαί­ου ὄ­φι, καί πι­στεύ­σει πώς ἀ­νέ­βη­κε στό θρό­νο τοῦ Θε­οῦ, αὐ­τό­μα­τα κα­τα­πον­τί­ζε­ται καί ἀ­πο­κτᾶ τήν ἐμ­πει­ρί­α πώς εἶ­ναι γυ­μνός· πώς εἶ­ναι ἄν­θρω­πος καί ὄ­χι Θε­ός!

στ) Ἱ­ε­ρέ­ας τῆς δη­μι­ουρ­γί­ας τοῦ Θε­οῦ

Ἀ­να­φέ­ρα­με ἤ­δη πώς ὁ ἄν­θρω­πος τέ­θη­κε ἀ­πό τήν ἀρ­χή στήν ὑ­πη­ρε­σί­α τῶν ἀ­δελ­φῶν του καί ὁ­λό­κλη­ρης τῆς δη­μι­ουρ­γί­ας (Γέν. β' 15). Βρι­σκό­ταν σέ ἁρ­μο­νί­α μέ ὅ­λη τήν κτί­ση καί σέ δο­ξο­λο­γι­κή σχέ­ση μέ τόν Δη­μι­ουρ­γό. Ἀ­πό αὐ­τή τή σχέ­ση ὁ ἄν­θρω­πος ξέ­πε­σε μέ τήν πτώ­ση, μέ τρο­μα­κτι­κά ἀ­πο­τε­λέ­σμα­τα γιά τόν ἴ­διο τόν ἑ­αυ­τό του καί γιά τήν ὅ­λη δη­μι­ουρ­γί­α (Γέν. γ' 17-19. Ρώμ. η' 19-22). Ὅ­μως «ἐν Χρι­στῷ» γί­νον­ται καί πά­λι «τά πάν­τα και­νά» καί ὁ ἄν­θρω­πος ξα­να­βρί­σκει τήν ἁρ­μο­νί­α του μέ τήν κτί­ση, σέ δο­ξο­λο­γι­κή ἀ­να­φο­ρά στόν Κτί­στη τοῦ κό­σμου. Μέ αὐ­τή τήν ἔν­νοι­α ὁ πι­στός γί­νε­ται ἱ­ε­ρέ­ας τῆς δη­μι­ουρ­γί­ας τοῦ Θε­οῦ.

Ὁ πνευ­μα­τι­κός δη­λα­δή ἄν­θρω­πος, ὁ ἄν­θρω­πος τῆς «και­νῆς κτί­σε­ως», ὁ χρι­σμέ­νος βα­σι­λέ­ας καί υἱ­ός τῆς βα­σι­λεί­ας τοῦ Θε­οῦ, δέν βρί­σκε­ται πλέ­ον σέ δι­ά­στα­ση μέ τή δη­μι­ουρ­γί­α. Ξα­να­βρί­σκει τή σω­στή θέ­ση του σ’ αὐ­τήν, ἐ­κεί­νη πού εἶ­χε ὁ Ἀ­δάμ πρίν ἀ­πό τήν πτώ­ση. Αὐ­τό ἀ­πο­τε­λεῖ πραγ­μα­τι­κό­τη­τα στή ζω­ή τῶν ἁ­γί­ων καί ἰ­δι­αί­τε­ρα τῶν Πα­τέ­ρων τῆς ἐ­ρή­μου. «Ἐ­άν ἀ­πο­κτή­σει κα­νείς τήν κα­θα­ρό­τη­τα», λέ­γει ἕ­νας ἀ­πό αὐ­τούς, «ὅ­λα θά ὑ­πο­τάσ­σον­ται σ’ αὐ­τόν, ὅ­πως καί στόν Ἀ­δάμ, ὅ­ταν ἦ­ταν μέ­σα στόν πα­ρά­δει­σο, πρίν πα­ρα­βεῖ τήν ἐν­το­λή τοῦ Θε­οῦ». Ὁ ἅ­γιος Ἰ­σα­άκ ὁ Σύ­ρος προ­σθέ­τει πώς ἡ πί­στη τοῦ δί­και­ου στόν Θε­ό «με­τα­βάλ­λει τά θη­ρί­α τοῦ δά­σους σέ ἄ­κα­κα ἀρ­νιά».

Ἔ­τσι ἀ­να­φέ­ρε­ται στό ἱ­ε­ρό συ­να­ξά­ριο γιά τόν ὅ­σιο Κό­πριο: «Ἀ­να­βαί­νων πο­τέ εἰς τό βου­νόν ὁ­μοῦ μέ τόν ὄ­νον τοῦ μο­να­στη­ριοῦ διά νά κό­ψη ξύ­λα, ἐ­πει­δή μί­α ἄρ­κτος ἐ­πλή­γω­σε τόν ὄ­νον εἰς τό μη­ρί­ον, ἐ­κρά­τη­σεν ὁ ὅ­σιος τήν ἄρ­κτον καί ἐ­φόρ­τω­σεν εἰς αὐ­τήν τά ξύ­λα λέ­γων: “Δέν θά σέ ἀ­φή­σω πλέ­ον, ἀλ­λά σύ θά κά­μνης τήν ὑ­πη­ρε­σί­αν τοῦ ὄ­νου, τόν ὁ­ποῖ­ον ἐ­πλή­γω­σας, ἕ­ως ὅ­του ὑ­γιά­νη ἐ­κεῖ­νος”. Καί λοι­πόν ὑ­πε­τάσ­σε­το εἰς αὐ­τόν ἡ ἄρ­κτος καί ἔ­φε­ρε τά ξύ­λα».

Ὁ ἄν­θρω­πος αὐ­τός τοῦ Θε­οῦ κυ­ρι­αρ­χοῦ­σε καί πά­λι στά ζῷ­α, ὄ­χι φυ­σι­κά μέ αὐ­θαί­ρε­το τρό­πο, γιά λό­γους προ­σω­πι­κούς καί ἐ­γω­ι­στι­κούς, ἀλ­λά γιά νά ἐ­πι­βά­λει τήν τά­ξη καί τήν ἁρ­μο­νί­α μέ­σα στή δη­μι­ουρ­γί­α τοῦ Θε­οῦ. Κά­τι πα­ρό­μοι­ο βλέ­που­με καί στό βί­ο τοῦ ἁ­γί­ου Ἀν­τω­νί­ου:

«Ὅ­ταν κα­τ’ ἀρ­χάς ὁ μα­κά­ριος πα­τήρ ἡ­μῶν Ἀν­τώ­νιος ἐ­φύ­τευ­σε τά δέν­δρα ταῦ­τα, ἔ­κα­μνον με­γά­λην ζη­μί­αν εἰς αὐ­τά τά ἄ­γρια ζῷ­α, τά ὁ­ποί­α ἐρ­χό­με­να εἰς τόν πο­τα­μόν διά νά πο­τι­σθώ­σιν εἰ­σήρ­χον­το καί εἰς τόν κῆ­πον. Ἰ­δών δέ πο­τέ ταῦ­τα ὁ ἅ­γιος ἐρ­χό­με­να, ἔ­λα­βεν μί­αν ρά­βδον καί πλη­σιά­σας εἰς ἕ­να ζῷ­ον, ὅ­περ ἐ­φαί­νε­το ὅ­τι ἦ­το προ­στά­της τῶν ἄλ­λων, τό προ­σέ­τα­ξε νά φύ­γη καί, ὤ τοῦ θαύ­μα­τος! Ἔ­στη τό θη­ρί­ον καί τό ἐ­κτύ­πα τα­πει­νά ὁ ἅ­γιος εἰς τάς πλευ­ρᾶς λέ­γων: “Δια­τι ἀ­δι­κεῖ­τε ἐ­μέ, ὅ­στις οὐ­δό­λως σᾶς ἠ­δί­κη­σα; ἀ­να­χω­ρή­σα­τε καί πλέ­ον μή τολ­μή­σε­τε νά εἰ­σέλ­θε­τε εἰς τόν κῆ­πον”. Οὕ­τως εἶ­πεν καί ἀ­πό τήν ὥ­ραν ἐ­κεί­νην οὔ­τε καν εἰς τόν κῆ­πον εἰ­σῆλ­θον, ἀλ­λά ἔ­πι­νον εἰς τόν πο­τα­μόν καί ἔ­φευ­γον».

ζ) Δι­αγ­γε­λέ­ας τῆς βα­σι­λεί­ας τοῦ Θε­οῦ

Ὁ­λό­κλη­ρη ἡ ζω­ή τοῦ χρι­στια­νοῦ γί­νε­ται ἀ­φορ­μή νά δο­ξά­ζε­ται τό ὄ­νο­μα τοῦ Θε­οῦ με­τα­ξύ τῶν ἀν­θρώ­πων (Μάτθ. ε' 16. Α' Κόρ. Γ 31. Α' Πε­τρ. β' 11-12). Κά­θε πι­στός κα­λεῖ­ται νά γί­νει δι­αγ­γε­λέ­ας τῆς βα­σι­λεί­ας τοῦ Θε­οῦ (Λουκ. θ' 60). Γι’ αὐ­τό καί ἡ Ἐκ­κλη­σί­α μᾶς ὅ­ρι­σε σάν εὐ­αγ­γε­λι­κή πε­ρι­κο­πή γιά τήν ἱ­ε­ρή ἀ­κο­λου­θί­α τοῦ χρί­σμα­τος ἐ­κεί­νη πού πε­ρι­λαμ­βά­νει τήν προ­τρο­πή: «πο­ρευ­θέν­τες μα­θη­τεύ­σα­τε πάν­τα τά ἔ­θνη!» (Μάτθ. κη' 19). Τοῦ­το φα­νε­ρώ­νει πώς αὐ­τό τό κά­λε­σμα ἀ­πευ­θύ­νε­ται σέ κά­θε βα­πτι­ζό­με­νο χρι­στια­νό.

Τό Σῶ­μα τοῦ Χρι­στοῦ δέν ἔ­χει ἀ­κό­μη ὁ­λο­κλη­ρω­θεῖ. Συ­ναρ­μο­λο­γεῖ­ται καί συγ­κρο­τεῖ­ται μέ τήν ὑ­πη­ρε­σί­α κά­θε «ἀρ­θρώ­σε­ως», μέ τήν ὁ­ποί­α εἶ­ναι ἐ­φο­δι­α­σμέ­νο καί αὐ­ξά­νε­ται μέ τήν κα­τάλ­λη­λη ἐ­νέρ­γεια τοῦ κά­θε μέ­λους του, δη­λα­δή κά­θε συ­νει­δη­τοῦ χρι­στια­νοῦ (Ἐ­φεσ. δ' 15-16). Ὁ κα­θέ­νας πού βα­πτί­ζε­ται προ­στί­θε­ται σ’ αὐ­τό τό Σῶ­μα (Πράξ. β' 47. Γάλ. γ' 26).

Ὁ Χρι­στός δέν ἦλ­θε νά σώ­σει ὁ­ρι­σμέ­νο ἀ­ριθ­μό «ἐ­κλε­κτῶν» ἤ «κε­χρι­σμέ­νων», ἀλ­λά ὅ­λους τούς ἀν­θρώ­πους (Α΄ Τιμ. β' 4)· ὅ­λοι εἶ­ναι κα­λε­σμέ­νοι νά «κα­θή­σουν με­τά Ἀ­βρα­άμ καί Ἰ­σα­άκ καί Ἰ­α­κώβ ἐν τῇ βα­σί­λεια τῶν οὐ­ρα­νῶν» (Ματθ. η' 11). Ἡ Ἐκ­κλη­σί­α ξε­κί­νη­σε μέ μι­κρό κύ­κλο μα­θη­τῶν πού ἦ­σαν Ἰ­ου­δαῖ­οι. Ὅ­μως ὁ Χρι­στός ὑ­πο­γράμ­μι­σε πώς ἔ­χει καί «ἄλ­λα πρό­βα­τα», πού δέν προ­έρ­χον­ται ἀ­πό τήν ἰ­ου­δα­ϊ­κή «μάν­δρα»· πρέ­πει καί ἐκεῖνα νά ἀ­κού­σουν τή φω­νή Του καί νά ἐν­τα­χθοῦν στήν Ἐκ­κλη­σί­α, γιά νά γί­νει «ἕ­να ποί­μνιο καί ἕ­νας ποι­μέ­νας» (Ἰ­ω. Γ 16, πρβλ. Ἡσ. ξη' 19). Ἄν λοι­πόν ἐ­πι­θυ­μοῦ­με νά ἐκ­πλη­ρω­θεῖ τό θέ­λη­μα τοῦ Κυ­ρί­ου, πρέ­πει νά ἐρ­γα­σθοῦ­με γιά τή σω­τη­ρί­α τῶν ἀ­δελ­φῶν.

Ὁ κά­θε χρι­στια­νός πρέ­πει νά εἶ­ναι «ἕ­τοι­μος πρός ἀ­πο­λο­γί­αν» στόν κα­θέ­να πού θά ζη­τή­σει λό­γο «διά τήν ἐλ­πί­δα, τήν ὁ­ποί­αν ἔ­χο­μεν μέ­σα μας». Ἀλ­λά πα­ραγ­γέλ­λει ὁ ἀ­πό­στο­λος «νά τό κά­νε­τε μέ εὐ­γέ­νειαν καί σε­βα­σμόν με­τά πρα­ΰ­τη­τος καί φό­βου καί νά ἔ­χε­τε συ­νεί­δη­σιν ἀ­γα­θήν, ὥ­στε ἐ­νῷ κα­τη­γο­ρεῖ­σθε ὅ­τι εἶ­σθε κα­κοί, νά κα­ται­σχυ­θοῦν ἐ­κεῖ­νοι πού δυ­σφη­μοῦν τήν κα­λήν σας χρι­στι­α­νι­κή δι­α­γω­γή» (Α' Πε­τρ. γ' 15-16).

Ὁ ἀ­πό­στο­λος Παῦ­λος συ­νι­στᾶ δι­ά­κρι­ση στίς σχέ­σεις τῶν πι­στῶν πρός τούς «ἔ­ξω»· «συμ­πε­ρι­φέ­ρε­σθε πρός τούς ἔ­ξω μέ σο­φί­αν, ἐ­πω­φε­λού­με­νοι τοῦ χρό­νου πού ἔ­χε­τε. Ὁ λό­γος σας νά εἶ­ναι πάν­το­τε μέ χά­ριν, ἀρ­τυ­μέ­νος μέ ἁ­λά­τι, καί νά ξέ­ρε­τε πώς πρέ­πει νά ἀ­παν­τᾶ­τε εἰς τόν κα­θέ­να». (Κολ. δ' 5-6).

Ὁ χρι­στια­νός πρέ­πει νά εἶ­ναι ἄν­θρω­πος ἀ­γά­πης πρός ὅ­λους· πῶς λοι­πόν μπο­ρεῖ νά ἀ­δι­α­φο­ρή­σει γιά τή σω­τη­ρί­α τῶν ἄλ­λων; Γνω­ρί­ζει πώς μό­νο ἕ­νας ἀ­πο­τε­λεῖ βέ­βαι­α ἐλ­πί­δα, ὁ Χρι­στός καί ὅ­τι ἐ­κτός τοῦ Χρι­στοῦ δέν ὑ­πάρ­χει γιά τόν ἄν­θρω­πο ἐλ­πί­δα. Πῶς μπο­ρεῖ λοι­πόν νά ἀ­δι­α­φο­ρή­σει καί νά μή προ­σπα­θή­σει νά με­τα­δό­σει τήν μο­να­δι­κή ἐλ­πί­δα στούς ἄλ­λους ἀν­θρώ­πους; (Β' Κορ. α' 6. Ἐ­φεσ. β' Α' Θεσ. δ' 13. Τίτ. α' 2-3. Α' Ἰ­ω. γ' 3).

Τό ἔρ­γο αὐ­τό ἀ­πο­τε­λεῖ θέ­λη­μα Θε­οῦ καί τήν καλ­λί­τε­ρη ἀ­πό­δει­ξη ἀ­γά­πης πρός τόν Θε­ό (Α' Ἰ­ω. γ' 17. δ' 7, 8, 20. Ἰ­εζ. γ' 16-21, λγ' 1-20). Ἀ­πο­τε­λεῖ ἀ­κό­μη μαρ­τυ­ρί­α τῆς γνη­σι­ό­τη­τας τῆς πί­στης καί τῆς χρι­στι­α­νι­κῆς ζω­ῆς. Ὅ­ποι­ος μέ­νει στα­θε­ρός σ’ αὐ­τή τή μο­να­δι­κή ἐλ­πί­δα (Ἐ­φεσ. δ' 4), φλέ­γε­ται ἀ­πό τόν πό­θο γιά τή σω­τη­ρί­α τῶν ἀ­δελ­φῶν, καί δέν μπο­ρεῖ νά ἡ­συ­χά­σει, ἀ­φοῦ οἱ ἀ­δελ­φοί του βρί­σκον­ται στήν ἀ­δι­α­φο­ρί­α καί στήν πλά­νη καί μέ­νουν ἔ­ξω ἀ­πό αὐ­τή τήν ἐλ­πί­δα. Γι’ αὐ­τό τό ἔρ­γο γρά­φει ὁ ἀ­πό­στο­λος Ἰ­ά­κω­βος:

«Ἀ­δελ­φοί, ἐ­άν κα­νείς ἀ­πό σᾶς πλα­νη­θεῖ ἀ­πό τήν ἀ­λή­θεια καί κά­ποι­ος τόν ἐ­πα­να­φέ­ρει, ἄς γνω­ρί­ζει, ὅ­τι ἐ­κεῖ­νος πού θά ἐ­πα­να­φέ­ρει ἁ­μαρ­τω­λόν ἀ­πό τόν δρό­μον τῆς πλά­νης του, θά σώ­σει ψυ­χήν ἀ­πό τόν θά­να­τον καί θά κα­λύ­ψει πλῆ­θος ἁ­μαρ­τι­ῶν» (Ἰ­ακ. ε' 19-20, πρθλ. α' 5. Λούκ. ι­ε' 24, 32).

Ὁ χρι­στια­νός δέν μπο­ρεῖ νά ἀ­πο­μο­νω­θεῖ ἐ­πι­δι­ῶ­κον­τας τήν ἀ­το­μι­κή του σω­τη­ρί­α ἀ­νε­ξάρ­τη­τα ἀ­πό τή σω­τη­ρί­α τῶν ἀ­δελ­φῶν. «Ἐκ τοῦ πλη­σί­ον ἐ­στιν ἡ ζω­ή καί ὁ θά­να­τος», λέ­γει ὁ Ἀβ­βάς Ἀν­τώ­νιος, «ἐ­άν γάρ κερ­δί­σω­μεν τόν ἀ­δελ­φόν, τόν Θε­όν κερ­δαί­νω­μεν» (πρβλ. Ἰ­εζ. γ' 16-21, λγ' 1-20).

Στήν πε­ρί­πτω­ση ἀ­δι­α­φο­ρί­ας γιά τόν ἀ­δελ­φό ὑ­πάρ­χει ἴ­σως ἔλ­λει­ψη θάρ­ρους γιά ὁ­μο­λο­γί­α, ἤ ἡ ἐλ­πί­δα δέν εἶ­ναι στα­θε­ρά θε­με­λι­ω­μέ­νη μέ­σα μας.

Στήν πρώ­τη πε­ρί­πτω­ση πρέ­πει νά θυ­μη­θοῦ­με τούς λό­γους τοῦ Κυ­ρί­ου, ὅ­τι θά ὁ­μο­λο­γή­σει ἐμ­πρός στόν Πα­τέ­ρα Του τόν κα­θέ­να πού θά τόν ὁ­μο­λο­γή­σει ἐ­νώ­πιον τῶν ἀν­θρώ­πων, ἐ­νῷ θά ἀρ­νη­θεῖ ἐ­κεῖ­νον πού δέν θά ἔ­χει τό θάρ­ρος νά τόν ὁ­μο­λο­γή­σει καί αὐ­τόν πού θά τόν ἀρ­νη­θεῖ ἐ­νώ­πιον τῶν ἀν­θρώ­πων (Ματθ. ι' 32-33. Μάρκ. η' 38. Λούκ. θ' 26, ι­β' 8-9. β' Τίμ. β' 12).

Στή δεύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση πρέ­πει νά ἔ­χου­με πάν­το­τε στό νοῦ μας τούς λό­γους τῆς Ἀ­πο­κά­λυ­ψης: «Θά ἤ­θε­λα νά εἶ­σαι εἴ­τε ψυ­χρός εἴ­τε θερ­μός. Ἀλ­λά ἐ­πει­δή εἶ­σαι χλια­ρός, καί οὔ­τε θερ­μός, οὔ­τε ψυ­χρός, θά σέ ξε­ρά­σω ἀ­πό τό στό­μα μου» (Ἀ­ποκ. γ' 16).

Κά­θε πι­στός λοι­πόν κα­λεῖ­ται νά δι­δά­σκε­ται καί νά δι­δά­σκει× νά γί­νει δι­αγ­γε­λέ­ας τῆς βα­σι­λεί­ας τοῦ Θε­οῦ. «Ἐ­άν ἀρ­νεῖ­σαι νά δι­δά­σκε­σαι καί νά δι­δά­σκεις, δέν εἶ­σαι μα­θη­τής τοῦ Κυ­ρί­ου», λέ­γει ὁ μη­τρο­πο­λί­της Μό­σχας Φι­λά­ρε­τος· τί εἶ­σαι; Δέν ξέ­ρω, ὅ­πως δέν ξέ­ρω καί τί θά ἀ­πο­γί­νεις στήν πα­ροῦ­σα ζω­ή καί στήν μέλ­λου­σα» (πρβλ. Ἰ­ε­ρεμ. κ' 9. Ἰ­εζ. γ' 16-21, λγ' 1-20. Α' Κόρ. θ' 16).

Κλεί­νον­τες τό κε­φά­λαι­ο αὐ­τό πα­ρα­τη­ροῦ­με πώς ὁ νέ­ος λα­ός τοῦ Θε­οῦ ἀ­πο­τε­λεῖ βα­σι­λι­κό καί ἱ­ε­ρα­τι­κό ἔ­θνος. Ὁ κά­θε πι­στός προ­σφέ­ρει τό σῶ­μα του καί ὁ­λό­κλη­ρο τόν ἑ­αυ­τό του θυ­σί­α ζῶ­σα στόν Θε­ό. Τά πάν­τα ἐ­πι­τε­λεῖ πρός δό­ξα Θε­οῦ, στόν ὁ­ποῖ­ο προ­σφέ­ρει τό μό­χθο του μέ­σῳ τῶν ἀ­δελ­φῶν. Ἔ­τσι δη­μι­ουρ­γεῖ­ται δια­ρκῆς δο­ξο­λο­γι­κή σχέ­ση ἀ­νά­με­σα στόν ἄν­θρω­πο καί στόν Θε­ό· ὁ ἄν­θρω­πος προ­σφέ­ρει τά δῶ­ρα τοῦ Θε­οῦ δο­ξο­λο­γί­α στόν Κύ­ριο, καί Ἐ­κεῖ­νος τά ἐ­πι­στρέ­φει στόν ἄν­θρω­πο εὐ­λο­γη­μέ­να καί ἁ­γι­α­σμέ­να.

Μέ τόν τρό­πο αὐ­τό ξα­να­βρί­σκει ὁ ἄν­θρω­πος τήν πρώ­τη του θέ­ση ἀ­πέ­ναν­τι στό Θε­ό καί στή δη­μι­ουρ­γί­α. Μέ τήν ἐ­πι­στή­μη «κα­τα­κυ­ρι­εύ­ει» τήν κτί­ση· ὅ­μως τά κί­νη­τρά του δέν εἶ­ναι ἐ­γω­ι­στι­κά, ἀλ­λά ἐκ­πλη­ρώ­νει μέ ἀ­φο­σι­ώ­ση τήν ἀ­πο­στο­λή πού τοῦ ἔ­δω­σε ὁ Θε­ός νά εἶ­ναι ἐρ­γα­της καί φύ­λα­κας τῆς δη­μι­ουρ­γί­ας Του. Τό Πνεῦ­μα τοῦ Θε­οῦ δι­α­περ­νᾶ ὅ­λα τά ἔρ­γα τοῦ ἀν­θρώ­που καί τά με­τα­φέ­ρει σέ δο­ξο­λο­γι­κή σχέ­ση μέ τόν Θε­ό.

Ἀλ­λά ὁ πι­στός ὑ­πη­ρε­τεῖ τό ἔρ­γο τοῦ Κυ­ρί­ου καί μέ ἄλ­λο τρό­πο× μέ τή ζω­ή του καί μέ τό λό­γο του κά­νει τούς πλη­σί­ον του κοι­νω­νούς τῆς μο­να­δι­κῆς ἐλ­πί­δος καί ἀ­πο­δει­κνύ­ει μέ τόν τρό­πο αὐ­τό τήν ἀ­γά­πη του πρός τούς ἀ­δελ­φούς. Δέν ἐ­πι­δι­ώ­κει τήν ἀ­το­μι­κή του σω­τη­ρί­α ἀ­νε­ξάρ­τη­τα ἀ­πό τή σω­τη­ρί­α τῶν ἀ­δελ­φῶν, ἀλ­λά αἰ­σθά­νε­ται τήν ἑ­νό­τη­τά του στό Σῶ­μα τοῦ Χρι­στοῦ καί τήν εὐ­θύ­νη του γιά τήν αὔ­ξη­ση τοῦ ὅλου σώματος.

Αὐτή εἶναι ἡ ὀρθή θέση τοῦ κάθε πιστοῦ μέσα στήν Ἐκκλησία.